Xây dựng chuỗi liên kết trong sản xuất và tiêu dùng sản phẩm chăn nuôi an toàn được xem là con đường ngắn nhất thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm chăn nuôi, tạo chuỗi giá trị bền vững, ổn định kinh tế cho người nuôi.
Chăn nuôi còn manh mún
Trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã bước đầu hình thành một số mô hình liên kết trong chăn nuôi, tập trung chủ yếu ở hình thức nuôi gia công, với quy mô chiếm khoảng 35 – 40% trên tổng đàn vật nuôi của tỉnh.
Ông Trần Tấn Huy, một người nuôi gà gia công lâu năm tại xã Suối Rao, huyện Châu Đức cho biết, dù không phải lo về đầu ra sản phẩm cũng như các điều kiện về con giống, kỹ thuật chăn nuôi như cách nuôi truyền thống, song hình thức này đòi hỏi phải có nguồn vốn ban đầu lớn để đầu tư chuồng trại. Riêng với gia đình ông, để có chuồng trại cho đàn gà quy mô 28.000 con/năm, ông phải đầu tư gần 2 tỷ đồng. Ông Huy cho biết thêm, chi phí đầu vào lớn nên hầu hết người chăn nuôi phải thế chấp tài sản là nhà cửa và đất đai để vay vốn. Trong khi đó, đơn giá gia công thường rất thấp nên người chăn nuôi có lãi ít.
Mô hình chăn nuôi heo của một người dân tại xã Bình Giã, huyện Châu Đức.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp, ngành chăn nuôi tỉnh đang đối mặt nhiều khó khăn, tồn tại như sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường ngày càng cao, khó kiểm soát được dịch bệnh, không chủ động được các yếu tố đầu vào, ít có cơ hội truy xuất nguồn gốc và ứng dụng công nghệ cao. Đặc biệt, người chăn nuôi khó tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ, giá thành cao và thường xuyên bị thương lái o ép làm cho lợi nhuận và thu nhập của người chăn nuôi ngày càng thấp.
Cơ hội cho người chăn nuôi
Ông Trần Quốc Vỹ, Trưởng Phòng Nghiệp vụ Khuyến nông, Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho hay, trên địa bàn tỉnh đã hình thành một số hình thức liên kết, song phần lớn chỉ đơn thuần là chuỗi cung ứng sản phẩm (sản xuất và phân phối sản phẩm), chưa phải là liên kết theo chuỗi giá trị gia tăng đúng nghĩa. Mức độ liên kết của các tác nhân trong chuỗi chưa thực sự bền vững do những bất cập về phân chia quyền lợi cũng như giải quyết các vấn đề môi trường và an toàn thực phẩm.
Chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp “từ trang trại đến bàn ăn” là giải pháp khắc phục tình trạng manh mún trong chăn nuôi. Trong ảnh: Mô hình nuôi gà ta của ông Nguyễn Văn Tam, xã Bình Ba, huyện Châu Đức.
Đặc biệt, những người chăn nuôi nhỏ lẻ thiếu một tổ chức, pháp nhân (như HTX) đại diện cho mình thực hiện các công việc đàm phán về quyền lợi, cũng như thông tin về yêu cầu các dòng sản phẩm, giá cả thị trường. Đồng thời, giúp họ điều tiết kế hoạch sản xuất, đáp ứng các quy chuẩn chất lượng của nhà chế biến, thông qua đó hình thành chuỗi liên kết giá trị gia tăng và an toàn thực phẩm bền vững.
Hiện nay, chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp “từ trang trại đến bàn ăn” đang là giải pháp nhằm khắc phục tình trạng manh mún, đứt gãy trong chuỗi giá trị rời rạc lâu nay trên thị trường sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực chăn nuôi. Mô hình này đòi hỏi sự đồng bộ từ khâu con giống, sản xuất thức ăn chăn nuôi, chăn nuôi, chế biến và cung ứng thực phẩm.
Đây được xem là mô hình mà hầu hết các DN lớn trong lĩnh vực nông nghiệp đang theo đuổi. Mô hình giúp bảo đảm lợi ích cho mỗi đơn vị tham gia chuỗi liên kết sản xuất nông nghiệp; cho phép người tiêu dùng đến gần hơn với nguồn thực phẩm có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, chất lượng tốt, an toàn. Đồng thời, giúp người sản xuất nâng cao ý thức sản xuất an toàn, có trách nhiệm với người sử dụng.
Thời gian qua, tỉnh đã ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù để hỗ trợ xây dựng chuỗi liên kết nhằm phát triển bền vững cho các DN, tổ chức tham gia. Trong đó, Nghị quyết 21/2020/NQ-HĐND được xem là bước ngoặt mang tính đột phá trong việc hỗ trợ chính sách nhằm khuyến khích phát triển HTX, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Năm 2022, tỉnh cũng phê duyệt dự án xây dựng chuỗi liên kết giá trị gia tăng và an toàn thực phẩm trong chăn nuôi trên địa bàn tỉnh đến năm 2025 tầm nhìn đến năm 2030. Những chính sách trên được kỳ vọng sẽ hỗ trợ các HTX có điều kiện thu hút các thành viên tham gia vào chuỗi liên kết. Qua đó, thay đổi dần tư duy trong chăn nuôi manh mún, nhỏ lẻ hiện nay.
Theo Nghị quyết 21/2020/NQ-HĐND, các bên tham gia sẽ được hỗ trợ 100% chi phí tư vấn, nghiên cứu xây dựng hợp đồng liên kết, dự án liên kết, phương án, kế hoạch sản xuất, kinh doanh, phát triển thị trường; hỗ trợ 30% vốn đầu tư máy móc, trang thiết bị; xây dựng công trình hạ tầng phục vụ liên kết; hỗ trợ 50% kinh phí xây dựng mô hình liên kết điểm, nhưng không quá 1 tỷ đồng/1 mô hình. Hỗ trợ 100% kinh phí nhưng không quá 2 tỷ đồng/mô hình, đối với mô hình liên kết điểm tại huyện Côn Đảo và các xã có thôn đặc biệt khó khăn thuộc vùng khó khăn trên địa bàn tỉnh theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.
Ngoài ra, tỉnh còn hỗ trợ giống, vật tư, bao bì, nhãn mác, sản phẩm thông qua dịch vụ tập trung của hợp tác xã cho các bên tham gia liên kết; hỗ trợ 40% chi phí nhưng không quá 300 triệu đồng/1 dự án liên kết khi áp dụng quy trình kỹ thuật và quản lý chất lượng đồng bộ theo chuỗi, thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP).
|
Bài, ảnh: Hồng Phúc
Nguồn: Báo Bà Rịa – Vũng Tàu