(Người Chăn Nuôi) – Nhiệt độ cao làm giảm lượng ăn và ảnh hưởng đến tăng trưởng của gia cầm. Do đó cần phải có chiến lược dinh dưỡng để giảm bớt các tác động có hại của sốc nhiệt.
Protein và axit amin
Quá trình biến tính protein và tổng hợp protein bị suy giảm khi tiếp xúc với nhiệt. Hơn nữa, ăn kém do sốc nhiệt còn làm giảm hấp thụ protein và axit amin, từ đó tác động tiêu cực đến tăng trưởng. Lựa chọn các nguồn dinh dưỡng giàu protein và axit amin dễ tiêu hóa có thể làm giảm tác động của sốc nhiệt bằng cách tăng cường sử dụng protein và giảm sinh nhiệt suốt quá trình tiêu hóa.
Tỷ lệ của mỗi axit amin nên cân bằng để cải thiện việc sử dụng protein. Sử dụng các axit amin tổng hợp là một trong những giải pháp duy trì cân bằng axit amin trong khẩu phần ăn.
Cân bằng điện giải ngăn nhiễm kiềm chuyển hoá
Trong chế độ dinh dưỡng cho gà công nghiệp, các chất điện giải chính là Natri (Na), Kali (K) và Clo (Cl). Natri clorua (NaCl) và Natri bicacbonat (NaHCO3) thường được sử dụng như Na và Cl trong khẩu phần ăn của gà thịt và K luôn được bổ sung từ khô đậu. Đối với khẩu phần cho gà giống Cobb, mỗi khoáng chất đều có yêu cầu tối thiểu, như 0,16 – 0,23% Na, 0,16 – 0,3% Cl và 0,6 – 0,95 K. Để duy trì cân bằng điện giải, khẩu phần ăn phải duy trì tỷ lệ chính xác các cation (Na, K) và anion (Cl).
Vitamin và khoáng chất ức chế các gốc tự do
Vitamin và khoáng chất có đặc tính chống ôxy hóa có thể làm giảm tác động tiêu cực của các gốc tự do gây ra bởi căng thẳng nhiệt. Vitamin E, một loại vitamin hòa tan trong lipid ở mức 100 – 250 mg kg, có thể cải thiện hiệu suất tăng trưởng của gà thịt trong thời gian tiếp xúc với nhiệt. Mặc dù gia cầm có thể tổng hợp Vitamin C từ glucose trong thận, nhưng bổ sung Vitamin C ở mức 200 mg/kg trong khẩu phần ăn có thể làm giảm tác động tiêu cực của sốc nhiệt. Selen là một chất chống ôxy hóa tế bào quan trọng và có mức yêu cầu tối thiểu là 0,35 mg/kg thức ăn. Khoáng chất này cũng có tác dụng hiệp đồng với Vitamin E.
Nhìn chung, bổ sung vitamin và khoáng chất cao hơn 10 – 20% so với nhu cầu tối thiểu có thể giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu dinh dưỡng vì lượng ăn vào có thể giảm khi bị sốc nhiệt. Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng trước khi thực hiện bất kỳ điều chỉnh lớn nào trong công thức thức ăn.
Kẽm có thể cải thiện năng suất của gà thịt và ngăn chặn quá trình ôxy hóa lipid trong cơ và khoáng chất này rất quan trọng vì lipid trong thức ăn dễ ôxy hóa ở nhiệt độ cao. Quá trình ôxy hóa lipid có thể được ngăn chặn bằng cách thêm chất chống ôxy hóa vào chế độ ăn (BHA, BHT và Ethoxyquin).
Dinh dưỡng và thức ăn là những chiến lược góp phần giảm tác động tiêu cực của sốc nhiệt – Ảnh: Lubing
Enzyme
Bổ sung enzyme có thể cải thiện quá trình tiêu hóa chất dinh dưỡng và giảm nhiệt trao đổi chất. Có nhiều loại enzyme ngũ cốc có sẵn trên thị trường. Các enzym này tấn công các polysaccharid phi tinh bột (NSP). Hầu hết NSP nằm trong thành tế bào của các loại hạt ngũ cốc như lúa mì, ngô, yến mạch, đậu nành và bao gồm xylan, beta-glucans và mannans. Trong thời tiết nắng nóng, một số chuyên gia dinh dưỡng đã thành công khi sử dụng các enzym nhắm vào cả 3 NSP. Hỗ trợ tiêu hóa thức ăn sẽ làm giảm sản sinh nhiệt. Tùy thuộc vào các enzym có sẵn ở các vùng cụ thể, có thể cần nhiều sản phẩm enzym cho các NSP khác nhau.
Công thức và chất lượng thức ăn
Thức ăn chăn nuôi có thể được xây dựng theo công thức để giúp giảm bớt ảnh hưởng của sốc nhiệt. Thay thế một phần các nguồn năng lượng từ cacbohydrat thành lipid là một phương thức phổ biến vì lipid tạo ra nhiệt lượng thấp hơn so với cacbohydrat. Lipid cũng có lợi trong việc làm chậm quá trình di chuyển thức ăn trong ruột, tạo nhiều thời gian hơn cho quá trình tiêu hóa chất dinh dưỡng. Việc lựa chọn các thành phần chất lượng có tỷ lệ cao giữa năng lượng ròng và năng lượng có thể chuyển hóa (NE/ ME) cũng là một giải pháp để giảm sản sinh nhiệt trao đổi chất.
Chất lượng thức ăn là một yếu tố giảm sốc nhiệt ở gà thịt. Nói chung, gà thịt được cho ăn thức ăn hỗn hợp sẽ sinh nhiều nhiệt hơn và sử dụng năng lượng cao hơn so với thức ăn viên. Vì vậy, chất lượng thức ăn viên tốt có thể giảm căng thẳng do nhiệt bằng cách giảm năng lượng sử dụng trong quá trình ăn. Thông thường, thức ăn viên tinh (< 1.000 um) không nên chiếm hơn 10 – 15% khẩu phần. Chỉ số độ bền của viên phải cao hơn 95%.
Các cách tiếp cận dinh dưỡng khác
Có những phụ gia khác có thể làm giảm tác động của sốc nhiệt. Betaine chứa rất nhiều nhóm methyl và có thể cải thiện năng suất tăng trưởng và chất lượng thịt. Bổ sung betaine ở mức 1.000 – 2.000 mg/kg thức ăn sẽ cải thiện lượng ăn vào và tăng trưởng ở những gia cầm bị sốc nhiệt.
Probiotics và prebiotics có thể nâng cao sức khỏe đường ruột bị suy giảm do tiếp xúc với nhiệt, từ đó cải thiện hiệu suất tăng trưởng của gà thịt. Các hợp chất thực vật như sanguinarine và curcumin cũng được ghi nhận khả năng kiểm soát tình trạng sốc nhiệt nhờ đặc tính kháng viêm và chống ôxy hóa của chúng.
Quản lý nước
Khi bị sốc nhiệt, gia cầm bị mất nước qua đường hô hấp. Do đó, vật nuôi cần tăng cường uống nước để duy trì điều hòa nhiệt độ. Quản lý nước trong quá trình tiếp xúc với nhiệt rất quan trọng để giảm sốc nhiệt. Có thể bổ sung các chất điện giải và vitamin vào nước uống, bao gồm Natri bicacbonat, Kali clorua và Vitamin C. Tuy nhiên, việc bổ sung chất điện giải qua nước uống cần được theo dõi để ngăn ngừa tình trạng làm ướt chất độn chuồng và màng sinh học trong hệ thống nước. Điều quan trọng là phải theo dõi nhiệt độ của nước và duy trì dưới 25°C trong môi trường nóng.
Sốc nhiệt có thể gây ra các vấn đề đối với năng suất và chất lượng thịt, đặc biệt ở các khu vực nhiệt đới.
Suttisak Boonyoung
Chuyên gia dinh dưỡng tại Cobb Asia-Pacific, Thái Lan
