Ông Dương Tất Thắng, Cục trưởng Cục Chăn nuôi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, rét đậm, rét hại xảy ra ở vụ Đông Xuân hàng năm là một trong những nguyên nhân làm ảnh hưởng lớn đến tổng đàn vật nuôi, đặc biệt là ở khu vực Trung du miền núi phía Bắc và Bắc Trung bộ.
Nguyên nhân gia súc, gia cầm bị chết do bị đói, rét kéo dài, nhiệt độ xuống thấp kèm theo điều kiện về chuồng trại, vệ sinh môi trường không tốt làm phát sinh dịch bệnh.
Từ tháng 12/2021 đến nay, khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đã xảy ra 3 đợt không khí lạnh mạnh gây rét đậm, rét hại. Đặc biệt từ ngày 19/2 – 23/2, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ xảy ra đợt rét đậm, rét hại mạnh nhất kể từ đầu vụ Đông Xuân 2021 – 2022. Nhiều nơi nhiệt giảm sâu, vùng núi cao xảy ra mưa tuyết và băng giá; trung du và đồng bằng đưới 10 độ C.
Tính đến nay, các tỉnh miền núi phía Bắc đã có 160 con gia súc bị chết, gồm: Bắc Kạn 18 con; Sơn La 142 con. Đối tượng gia súc bị chết rét chủ yếu là trâu, bò già yếu, bê nghé non ở các hộ gia đình nghèo, cận nghèo không có điều kiện tốt về chuồng trại, dự trữ thức ăn.
Ông Nguyễn Văn Giới, thôn 11, xã Thanh Chăn, huyện Điện Biên (tỉnh Điện Biên), đốt lửa sưởi ấm cho gia súc. Ảnh: Xuân Tư – TTXVN Ảnh: Xuân Tư/TTXVN
Theo ông Dương Tất Thắng, trong những năm qua, việc phòng chống đói, rét cho đàn vật nuôi được triển khai quyết liệt từ Trung ương đến địa phương và đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Từ vụ Đông Xuân 2007 – 2008 rét đậm, rét hại xảy ra đã làm chết trên 200.000 gia súc, đến nay, số lượng gia súc chết đói, rét giảm rõ rệt.
Rút kinh nghiệm qua các năm, trước khi bước vào mùa đông, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng như Cục Chăn nuôi đã có các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn; đồng thời tổ chức các cuộc họp triển khai công tác phòng, chống đói, rét cho vật nuôi vụ Đông Xuân năm 2021 – 2022.
Để đảm bảo nguồn thức ăn dự trữ, ngành và các địa phương đã tích cực hướng dẫn người dân tranh thủ những ngày trời nắng thu gom các loại cỏ thân mềm phơi khô, bảo quản, dự trữ ở nơi khô ráo; tận dụng thân cây ngô, lạc, ngọn mía, bã mía, cỏ trồng để chế biến, dự trữ bằng hình thức ủ chua, ủ men vi sinh. Số lượng rơm, cỏ khô dự trữ cho trâu, bò tối thiểu từ 200 kg/con trở lên. Các hộ chăn nuôi áp dụng các biện pháp kỹ thuật theo hướng dẫn để chế biến cải thiện dinh dưỡng của rơm, rạ và các phụ phẩm nhiều chất xơ…
Về chuồng trại, các hộ chăn nuôi dùng bạt, bao dứa, tấm nylon lớn hoặc các vật liệu khác để che chắn chuồng trại đảm bảo đủ ấm, không bị gió lùa, mưa hắt làm ẩm, ướt chuồng trong những ngày mưa rét. Những hộ còn chăn thả gia súc trong rừng phải thực hiện ngay việc di chuyển đàn gia súc về nuôi nhốt tại chuồng hoặc đến những nơi kín gió có đủ các điều kiện đảm bảo cho đàn gia súc tránh rét.
Để đảm bảo phòng chống dịch bệnh, người chăn nuôi cần dọn vệ sinh chuồng nuôi gia súc hàng ngày, đảm bảo chuồng nuôi luôn khô ráo; định kỳ tiêu độc, khử trùng chuồng nuôi 1 lần/tuần; xử lý phân gia súc bằng phương pháp ủ nhiệt hoặc ủ men vi sinh. Đặc biệt là không tích trữ phân gia súc trong chuồng đang nuôi nhốt gia súc.
Vào những ngày rét đậm, rét hại, người chăn nuôi cần tăng cường chế độ nuôi dưỡng, chăm sóc đảm bảo khẩu phần ăn đủ dinh dưỡng cho gia súc để chống rét và dịch bệnh. Những gia súc gầy, gia súc non cần có chế độ chăm sóc hợp lý để tăng cường sức đề kháng với dịch bệnh, giá rét. Thực hiện các biện pháp phòng, trị bệnh cho gia súc thường mắc trong mùa đông như: cước chân, bệnh đường hô hấp…
Người dân xã Minh Tiến, huyện Lục Yên (Yên Bái) che chắn chuồng trại cho gia súc trong những ngày giá rét. Ảnh: Đức Tưởng/TTXVN
Những ngày dưới 12 độ C, vật nuôi phải được nuôi nhốt cho ăn tại chuồng, không chăn thả hoặc bắt gia súc làm việc. Cung cấp đủ lượng thức ăn thô xanh cho mỗi con gia súc trưởng thành tối thiêu 5 kg rơm khô/ngày hoặc 20 kg thức ăn xanh/ngày; cho gia súc uống nước muối ấm; bổ sung thức ăn tinh nên nấu cháo, cám cho gia súc ăn, đồng thời bổ sung các loại vitamin để tăng sức đề kháng cho vật nuôi.
Người chăn nuôi cần tiêm phòng vaccine cho đàn gia súc theo quy định. Phát hiện kịp thời dịch bệnh; khi có dịch bệnh xảy ra phải báo cáo chính quyên địa phương, cơ quan chuyên môn chẩn đoán chính xác bệnh. Người dân cần thực hiện “3 không, 3 có” trong chăn nuôi (3 không: không thả rông, không sử dụng chất cấm trong chăn nuôi, không dấu dịch; 3 có: có chuồng trại, có xử lý chất thải trong chăn nuôi; có tiêm phòng cho gia súc).
Ông Dương Tất Thắng nhấn mạnh: "Người dân không chủ quan, lơ là trong chăm sóc nuôi dưỡng, quản lý vật nuôi trước, trong và sau rét đậm, rét hại. Sau khi kết thúc từng đợt rét cần khẩn trương vệ sinh chuồng trại, cho trâu, bò thích nghi dần với khí hậu ngoài chuồng nuôi, phòng chống bùng phát dịch bệnh".
Theo Cục Chăn nuôi, đàn gia súc ăn cỏ của 20 tỉnh khu vực Trung du miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ thường xuyên chịu ảnh hưởng của rét đậm, rét hại, gồm: trâu 1,89 triệu con, bò 2,19 triệu con, ngựa 49,58 nghìn con, dê 2,65 triệu con chiếm tỷ lệ lần lượt là 81%, 36,6%, trên 97% và 44% tổng đàn trâu, bò, ngựa, dê của cả nước.
Bích Hồng
