(Người Chăn Nuôi) – Nhờ khả năng tăng cường hàng rào bảo vệ ruột, các phụ gia chứa butyrate đóng vai trò quan trọng trong khẩu phần dinh dưỡng, giúp vật nuôi khởi đầu tốt và duy trì năng suất bền vững.
Ưu tiên tính toàn vẹn đường ruột
Hai chiến lược quan trọng giúp cải thiện sức khỏe đường ruột gồm: sự tương tác giữa hệ vi sinh có lợi với môi trường ruột, hệ miễn dịch và vai trò sinh lý của đường ruột trong việc duy trì hàng rào bảo vệ, cùng các cơ chế miễn dịch liên quan. Trên thực tế, chiến lược thứ hai – hay còn gọi là tính toàn vẹn của đường ruột – đóng vai trò then chốt trong việc ngăn ngừa các rối loạn tiêu hóa, đảm bảo sức khỏe tối ưu cho vật nuôi.
Hàng rào ruột là một hệ thống phức tạp, gồm các tế bào biểu mô liên kết chặt chẽ, lớp chất nhầy và hệ miễn dịch đường ruột, đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn mầm bệnh, độc tố xâm nhập vào máu. Tính toàn vẹn của ruột phụ thuộc vào sự phát triển, tăng sinh của hàng rào biểu mô, đảm bảo sản xuất enzyme tiêu hóa, hấp thụ dưỡng chất và phục hồi tổn thương hiệu quả. Do chỉ gồm một lớp tế bào, hàng rào này dễ bị tổn thương, dẫn đến tăng tính thấm ruột (hội chứng rò rỉ ruột), tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển và gây viêm toàn thân.
Trong chăn nuôi, nhiều vấn đề bắt nguồn từ sự suy giảm chức năng này, khiến việc bảo vệ ruột trở thành ưu tiên hàng đầu trước khi can thiệp vào hệ vi sinh đường ruột. Mỗi loài động vật hay thậm chí từng cá thể có hệ vi sinh đường ruột riêng, trong khi cấu trúc ruột tương đồng. Vì vậy, điều chỉnh hệ vi sinh của cả đàn để đạt kết quả tối ưu là một thách thức lớn.
Lợi ích của butyrate
Khoảng 95% axit butyric được các tế bào biểu mô ruột và hệ miễn dịch tại ruột sử dụng, chỉ một lượng nhỏ đến gan và đi vào máu. Quá trình hấp thu chủ yếu qua các chất vận chuyển kết hợp với proton hoặc natri. Bên trong tế bào, axit butyric được chuyển hóa thành ATP để cung cấp năng lượng, đồng thời tác động đến các thụ thể miễn dịch, giúp kháng viêm và điều hòa miễn dịch.
Thứ nhất, khi tế bào biểu mô có nhiều năng lượng, chúng tăng sinh và biệt hóa mạnh hơn, làm nhung mao ruột dài ra và tăng sản xuất enzyme tiêu hóa. Điều này giúp ruột phát triển nhanh ở động vật non và duy trì hiệu quả hấp thu dinh dưỡng, chẳng hạn như hấp thu canxi ở gia cầm đẻ trứng.
Thứ hai, butyrate giảm viêm bằng cách củng cố hàng rào ruột qua các protein liên kết chặt và điều hòa miễn dịch. Nó kích thích miễn dịch đặc hiệu, đồng thời ngăn hệ miễn dịch không đặc hiệu phản ứng quá mức. Ngoài ra, butyrate thúc đẩy tế bào điều hòa – yếu tố quan trọng trong kiểm soát viêm. Đặc biệt, nó giúp hệ miễn dịch trưởng thành sớm, giảm nguy cơ bệnh đường ruột ở gà con và heo con.
Thứ ba, butyrate có tác dụng kháng khuẩn gián tiếp. Dù hiệu quả kém hơn axit béo SCFA và MCFA, nó kích hoạt cơ chế bảo vệ vật chủ, thúc đẩy sản xuất peptide kháng khuẩn và điều chỉnh pH ruột già, tạo môi trường bất lợi cho vi khuẩn. Đối với Salmonella, butyrate làm giảm biểu hiện gen liên quan đến xâm nhập, hạn chế khả năng định cư của vi khuẩn trong vật chủ. Tuy nhiên, nó chỉ giúp giảm sự phát tán, không loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn khỏi đường ruột.
Butyrate cần cho gà thịt
Nuôi dưỡng gà thịt gặp phải nhiều thách thức về đường ruột, bao gồm khả năng miễn dịch, hấp thu và tiêu hóa, cùng với sự mất cân bằng hệ vi sinh. Butyrate tác động tích cực đến tất cả các yếu tố này và trở thành giải pháp cần thiết trong suốt quá trình chăn nuôi.
Butyrate kích thích phản ứng miễn dịch thích nghi, đặc biệt quan trọng đối với gà thịt khi chúng chỉ có một phần miễn dịch từ mẹ. Phụ gia này cũng giúp giảm viêm, một phản ứng phổ biến đối với các yếu tố gây căng thẳng mà gà thịt phải đối mặt. Hơn nữa, do phải ăn liên tục với lượng thức ăn lớn, khả năng hấp thu là yếu tố quan trọng để đạt tiềm năng di truyền của gà. Đồng thời, các vi khuẩn cơ hội như Salmonella có thể làm mất cân bằng vi sinh và gây bệnh trong đường ruột. Butyrate làm giảm khả năng gây hại của vi khuẩn này bằng cách điều chỉnh biểu hiện gen và tăng cường phản ứng phòng thủ của vật chủ.
Butyrate có sẵn tự nhiên trong ruột già của gà thịt nhờ quá trình lên men của vi khuẩn. Tuy nhiên, để phát triển ruột và duy trì sự toàn vẹn của niêm mạc ruột, cần bổ sung butyrate vào khẩu phần ăn để tác động đến phần ruột non từ tá tràng đến hồi tràng. Thông thường, axit butyric được bổ sung dưới dạng muối butyrate phủ chất béo, với liều lượng khoảng 500 – 1.500 g/T khẩu phần, tùy thuộc vào độ tuổi, loài và điều kiện trang trại. Một thử nghiệm thực nghiệm với 720 gà thịt giống Ross® 308 cho thấy, việc bổ sung 1.500 – 1.000 – 500 g/T BUTIFOUR® CCB vào khẩu phần ăn đã làm tăng đáng kể chiều dài nhung mao và trọng lượng thân cuối.
Tất cả các loài động vật đều có thể hưởng lợi từ sự phát triển nhanh chóng của ruột, vì tính toàn vẹn là yếu tố quan trọng đối với sức khỏe đường ruột và hiệu suất chăn nuôi. Do axit butyric mang lại nhiều lợi ích cho chức năng rào cản ruột, các phụ gia butyrate là thành phần thiết yếu trong khẩu phần ăn của vật nuôi để khởi đầu khỏe mạnh và duy trì năng suất lâu dài.
Arno Duchateau
Giám đốc sản phẩm phẩm toàn cầu, Impextraco
