Thúc đẩy phát triển ngành sữa Việt Nam theo hướng tự chủ và bền vững

(Người Chăn Nuôi) – Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn bộ sữa tiêu thụ trong nước được sản xuất từ sữa tươi. Tại hội thảo chuyên đề vừa diễn ra, các chuyên gia và doanh nghiệp đã kiến nghị loạt giải pháp nhằm thúc đẩy tự chủ nguồn nguyên liệu và phát triển bền vững.

Ngày 5/8, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách công thương (Bộ Công Thương) đã tổ chức Hội thảo “Phát triển ngành sữa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. 

hội thảo ngành sữa Việt Nam

Toàn cảnh Hội thảo “Phát triển ngành sữa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” diễn ra ngày 7/8/2025 tại Hà Nội. Ảnh: PV

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài nhấn mạnh vai trò thiết yếu của sữa trong chế độ dinh dưỡng, khi đây là thực phẩm lành mạnh, phù hợp cho mọi lứa tuổi, chứa đầy đủ các dưỡng chất cần thiết như protein, vitamin, khoáng chất, chất béo và carbohydrate.

Hiện nay, mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người tại Việt Nam mới đạt khoảng 27 lít/người/năm, thấp hơn nhiều so với mức tiêu thụ tại các quốc gia trong khu vực như Thái Lan (35 lít), Singapore (45 lít) hay các nước châu Âu (80 – 100 lít). Dự báo mức tiêu thụ sữa ở Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trung bình 7 – 8% mỗi năm.

Chiến lược phát triển ngành sữa đến năm 2030, tầm nhìn 2045 có ý nghĩa then chốt trong định hướng phát triển kinh tế – xã hội quốc gia. Sau hơn một thập kỷ triển khai Quy hoạch ngành công nghiệp chế biến sữa theo Quyết định 3399/QĐ-BCT năm 2010, nhiều mục tiêu đã đạt được, như sản lượng sữa tươi năm 2023 đạt 1,86 tỷ lít, sữa bột đạt khoảng 154.800 tấn. Tuy vậy, nguồn sữa tươi trong nước hiện mới chỉ đáp ứng khoảng 38% nhu cầu chế biến.

Trước bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do như CPTPP, EVFTA… mở ra nhiều cơ hội cho ngành sữa mở rộng thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, ngành cũng phải đối mặt với không ít thách thức như sức ép cạnh tranh từ doanh nghiệp nước ngoài, thay đổi thói quen tiêu dùng, xu hướng sử dụng sản phẩm sạch, hữu cơ hoặc sản phẩm có công thức dinh dưỡng mới.

Tại hội thảo, các đại biểu đã thảo luận bốn nhóm vấn đề trọng tâm gồm: nâng cao sức khỏe cộng đồng thông qua tiêu dùng sữa; liên kết ngành sữa với chăn nuôi nhằm xây dựng chuỗi giá trị bền vững; vai trò doanh nghiệp trong thực hiện chiến lược phát triển; và ứng dụng khoa học công nghệ để hiện đại hóa sản xuất.

Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam, cho biết sản lượng sữa tươi trong nước mới đáp ứng khoảng 38 – 40% nhu cầu, phần lớn còn lại phải nhập khẩu dưới dạng sữa bột hoàn nguyên, gây ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm và làm suy yếu chuỗi giá trị ngành.

Hiện Việt Nam chỉ có 3,3 con bò sữa/1.000 dân, thấp hơn nhiều so với Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc. Nếu không có các chính sách hỗ trợ kịp thời, ngành sữa khó đạt mục tiêu tự túc 60% nguyên liệu vào năm 2030. Ông Dương đề xuất phát triển song song mô hình chăn nuôi thâm canh công nghệ cao và chăn nuôi hộ gia đình chuyên nghiệp quy mô 30 – 50 con, tận dụng lao động nông thôn và phụ phẩm nông nghiệp.

Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH khẳng định, ngành sữa không chỉ cải thiện thể trạng người dân mà còn góp phần tăng thu nhập nông dân, tối ưu hóa giá trị đất nông nghiệp. TH là đơn vị tiên phong triển khai mô hình “Từ đồng cỏ đến ly sữa”, áp dụng công nghệ 4.0, AI và truy xuất nguồn gốc bằng mã QR. Hiện TH có gần 70.000 con bò, năng suất đạt 35 lít/con/ngày, dẫn đầu thị phần sữa tươi tại Việt Nam.

Ngoài ra, TH là doanh nghiệp đầu tiên tham gia Chương trình Sữa học đường quốc gia từ năm 2013, và đang triển khai mô hình “Bữa ăn học đường” đủ dinh dưỡng kết hợp vận động thể lực tại 10 tỉnh, thành phố.

Theo TS Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách công thương, ngành sữa đóng vai trò quan trọng cả về mặt kinh tế lẫn dinh dưỡng. Các doanh nghiệp trong nước thời gian qua đã chủ động đầu tư công nghệ, dây chuyền chế biến hiện đại và hệ thống phân phối thông minh nhằm nâng cao chất lượng, mở rộng thị trường.

Việt Nam có điều kiện địa lý, khí hậu thuận lợi cho phát triển bò sữa với chi phí nhân công thấp, góp phần tạo sinh kế cho người dân, xóa đói giảm nghèo và tăng cường an sinh xã hội. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, cần có giải pháp tổng thể và khả thi về cơ chế, chính sách và đầu tư hạ tầng.

Bộ Công Thương đã xây dựng Dự thảo Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam đến 2030, tầm nhìn 2045 với mục tiêu tăng trưởng 4 – 4,5%/năm. Mục tiêu đến năm 2030, 100% sữa dạng lỏng tiêu thụ trong nước được sản xuất từ sữa tươi nguyên liệu; đến năm 2035, đạt mức tiêu thụ 54 lít/người/năm và tự chủ nguyên liệu trên 70%. Để làm được điều đó, tổng đàn bò cần đạt 700.000 con nếu theo mô hình tập trung, hoặc 1,2 triệu con nếu theo mô hình nông hộ. Các chính sách hỗ trợ đang được đề xuất bao gồm miễn thuế VAT cho sữa tươi nguyên liệu, hỗ trợ vốn, con giống, tích tụ đất đai và phát triển vùng chăn nuôi tập trung. 

Bên cạnh đó, chương trình Bữa ăn học đường toàn quốc được coi là chiến lược quan trọng giúp nâng cao thể trạng trẻ em và mở rộng thị trường tiêu thụ sữa. Với khoảng 13,8 triệu trẻ mẫu giáo và tiểu học, nếu mỗi em uống 7 ly sữa mỗi tuần, tổng nhu cầu có thể đạt gần 0,9 triệu tấn/năm, là dư địa rất lớn cho ngành sữa trong nước.

Với sự đồng hành của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, ngành sữa Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển bền vững, tự chủ và đóng góp tích cực cho tầm vóc quốc gia trong tương lai.

Minh Khuê

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *