(Người Chăn Nuôi) – Protein là dinh dưỡng không thể thay thế và đứng hàng đầu trong các chất dinh dưỡng cần thiết đối với gia cầm, nhờ protein sẵn có trong thức ăn, gia cầm mới có thể tổng hợp được protein của cơ thể và các sản phẩm phục vụ con người, ngoài ra còn tổng hợp ra các chất có hoạt tính sinh học cao như enzyme và hormone, cùng các hợp chất khác đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh lý của cơ thể.
Ðặt vấn đề
Dinh dưỡng protein trong nuôi dưỡng gia cầm là một chỉ số dinh dưỡng quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sức sản xuất và chất lượng sản phẩm. Người ta cho rằng 20 – 25 % sức sản xuất của gia cầm ảnh hưởng trực tiếp bởi dinh dưỡng protein.
Nhu cầu protein của gia cầm được tính bằng số gam protein thô cho mỗi con gia cầm trong 1 ngày đêm, tuy nhiên gia cầm không thể tiêu hóa trực tiếp số lượng protein theo nhu cầu tính được mà nó phụ thuộc lượng thức ăn thu nhận hằng ngày. Vì vậy, trong khẩu phần ăn của gia cầm, nhu cầu protein thường được biểu thị bằng tỷ lệ % protein thô.
Dinh dưỡng protein thực chất là dinh dưỡng axit amin bởi vì axit amin là thành phần cấu tạo cơ bản của protein. Dựa vào nhu cầu dinh dưỡng của động vật, người ta chia axit amin thành 2 loại là: axit amin thay thế được (axit amin không thiết yếu) và không thay thế được (axit amin thiết yếu).
Axit amin là một trong những dưỡng chất quan trọng trong quá trình sinh trưởng, tạo ra sản phẩm và nâng cao hiệu quả hiệu suất sử dụng thức ăn, việc xác định đúng nhu cầu axit amin cho từng đối tượng gia cầm sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao trong nuôi dưỡng.
Nhu cầu về axit amin đối với gia cầm rất biến động, nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Giống, môi trường, nuôi dưỡng…
Một số nhân tố ảnh hưởng đến giá trị dinh dưỡng của protein
Trong thực tế, khẩu phần đảm bảo hoàn toàn nhu cầu axit amin của gia cầm và cao hơn nó trong khoảng không quá 15 – 25% được coi là khẩu phần cân đối. Sự thiếu cũng như thừa các axit amin trong khẩu phần đều phản ánh xấu qua sản lượng, hiệu suất sử dụng thức ăn và có khi ở cả trạng thái sinh lý của gia cầm.
Ảnh hưởng của năng lượng cung cấp
Khi năng lượng cung cấp không đủ thì hiệu quả sử dụng protein sẽ bị giảm vì cơ thể phải sử dụng protein cho mục đích tạo năng lượng để bù đắp năng lượng thiếu hụt.
Ảnh hưởng của vitamin và muối khoáng
Các vitamin và muối khoáng cần thiết cho quá trình chuyển hóa và giữ vai trò nhất định trong việc sử dụng protein của thức ăn, một số vitamin và chất khoáng như niacin, kali và photpho có tầm quan trọng hơn so với các chất khác vì nó liên quan trực tiếp đến quá trình chuyển hóa protein trong cơ thể gia cầm.
– Nguồn gốc protein
Tỷ lệ hấp thu các axit amin rất cao ở phần lớn các protein động vật, nhưng ở các protein thực vật lại kém hơn. Nguyên nhân của hiện tượng này là do protein thực vật thường mất cân đối các axit amin, chứa nhiều nitoprotein bị cơ thể thải ra ngoài.
– Một số yếu tố khác
Cơ thể không sử dụng hoàn toàn lượng axit amin có trong thức ăn vì các lý do sau: tiêu hóa và hấp thu không hoàn toàn, sự có mặt chất ức chế các men tiêu hóa trong thức ăn, biến chất do ảnh hưởng của nhiệt tới protein và axit amin.
Biện pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả sử dụng protein
Chọn lựa nguyên liệu để tổ hợp đối với khẩu phần cân đối protein, axit amin, năng lượng và không để thiếu các yếu tố khác, như thế gia cầm sẽ sử dụng protein hiệu quả nhất.
Ðể làm tốt việc này trước tiên ta phải biết thành phần axit amin trong thức ăn một cách chính xác thông qua phân tích trực tiếp hoặc sử dụng các số liệu đáng tin cậy đã công bố từ trước. Sử dụng phần mềm để tối ưu công thức tổ hợp khẩu phần nhanh và chính xác.
Bổ sung các axit amin thiết yếu có giới hạn vào thức ăn để đạt đến cân đối, tối ưu về tỷ lệ các axit amin với nhau.
Sử dụng hợp lý các enzyme và probiotic để nâng cao khả năng tiêu hóa các axit amin và các chất dinh dưỡng khác trong thức ăn.
Trong một số loại thức ăn có chứa 1 số chất ức chế và làm vô hoạt các enzym do hệ tiêu hóa tiết ra để phân giải, tiêu hóa thức ăn (ví dụ như Kunitz và Bowman Brcick trong đỗ tương sống).
Các chất này không bền ở nhiệt độ cao vì vậy xử lý nhiệt trước khi cho vật nuôi ăn sẽ làm giảm hoặc mất hoạt lực của các chất đó.
Trong thực tế xuất, để làm tăng giá trị sinh học của protein thức ăn, thường sử dụng phương pháp tổng hợp: phối hợp các loại thức ăn với nhau, xử lý nhiệt và bổ sung axit amin tổng hợp.
Ảnh hưởng của xử lý nhiệt đỗ tương và bổ sung axit amin tổng hợp đến sinh trưởng của gà thịt.
Từ những vấn đề trên ta thấy protein là nhân tố không thể thiếu trong thức ăn chăn nuôi gia cầm lấy thịt. Ðể nâng cao năng suất và chất lượng thịt đòi hỏi người chăn nuôi phải có sự hiểu biết một cách sâu sắc về vai trò của protein đối với quá trình sinh trưởng, phát triển và tạo ra sản phẩm, các quy luật trao đổi protein trong cơ thể gia cầm, các nguồn cung cấp protein, từ đó xây dựng khẩu phần ăn hợp lý cho từng loại gia cầm khác nhau.
