(Người Chăn Nuôi) – Hỏi: Bò 5 tháng tuổi kém ăn, kém nhai lại, sốt đi sốt lại, phân lỏng mùi thối khắm. Niêm mạc mắt đỏ, chảy nước mắt và mắt có nhiều dử đặc. Xin hỏi bò bị bệnh gì, nguyên nhân và cách phòng, trị?
(Câu hỏi của Nguyễn Văn Duy, TP. Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên)
Trả lời:
Với những triệu chứng kể trên rất có thể bò đã bị mắc bệnh ký sinh trùng đường máu, cụ thể là bệnh Tiên mao trùng.
Bệnh do một loại tiên mao trùng có tên khoa học là Trypanosoma evansi, sống ký sinh trong máu của trâu, bò gây ra. Bệnh nhiễm qua đường máu do các loại ruồi hút máu từ trâu, bò bệnh rồi hút máu trâu, bò khỏe và truyền bệnh cho chúng. Ngoài ra bệnh có thể lây lan qua tiêu hóa, đường phân,… Bệnh tiên mao trùng thường phát sinh và lây lan mạnh trong mùa hè và mùa thu. Bệnh tiên mao trùng trên trâu, bò có thể nhiễm ở mọi lứa tuổi.
Tiên mao trùng ký sinh trong máu hút chất dinh dưỡng và tiết ra độc tố gây sốt cao, sốt cách đợt theo sự xuất hiện tiên mao trùng trong máu. Độc tố của nó hủy hoại hồng cầu và ức chế cơ quan tạo máu, độc tố còn gây viêm ruột tiêu chảy.
Triệu chứng:
Trâu bò mắc bệnh thường biểu hiện ở hai dạng:
Dạng cấp tính: trâu, bò sốt cao 41 – 41,7 độ C và sốt giai đoạn; các triệu chứng thần kinh rõ rệt như ngã quỵ, kêu rống, đi vòng tròn,… Trâu, bò bệnh sẽ chết sau 7 – 15 ngày.
Dạng mãn tính: thể hiện các triệu chứng lâm sàng nhẹ hơn và bệnh kéo dài 1 – 2 tháng, con vật ngày càng gầy, da khô mốc. Sức khỏe suy yếu dần, kém ăn, kém nhai lại, đi phân táo có lẫn máu hoặc đi tháo lỏng mùi thối khắm. Có khi con vật có phân lẫn cả màng ruột, nát từng đoạn.
Niêm mạc mắt tụ máu màu đỏ tía, đôi khi có chấm máu, chảy nước mắt và mắt có nhiều dử đặc như keo. Có khi mắt sưng húp, sau 2 – 7 ngày mắt đỡ sưng. Niêm mạc mắt trở nên vàng nhạt hay sẫm. Các niêm mạc miệng, âm đạo cũng vàng. Thường thấy có thủy thũng ở hầu, ức, nách, chân, háng. Trường hợp bệnh nặng, con vật đột ngột sốt cao, bụng trướng to rồi lăn ra chết.
Phòng bệnh:
Phải có biện pháp phòng chống côn trùng hút máu vì đây là tác nhân truyền bệnh. Chuồng có mành che chống ruồi, muỗi, mòng. Phát quang bụi rậm, lấp vũng nước, cống rãnh quanh khu chăn nuôi và bãi chăn thả để côn trùng không còn chỗ ở và phát triển được.
Chăm sóc quản lý đàn tốt, dọn phân, rác trong chuồng và xung quanh chuồng, lắp hố nước động,….
Ở những vùng trâu, bò hay bị nhiễm tiên mao trùng thì dùng Afidin hoặc Trypamidium tiêm phòng nhiễm cho đàn trâu, bò 1 năm 2 đợt: tháng 4 – 5 và tháng 9 – 10.
Điều trị:
Cách ly bò ốm để điều trị. Trong thời gian điều trị cho bò nên để bò nghỉ ngơi tại chuồng, không chăn thả và tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng.
Tiêm thuốc trị ký sinh trùng đường máu: Naganin, Azidin và Trypamidium với liều lượng và đường tiêm theo chỉ dẫn của nhà sản xuất.
Trợ sức, trợ lực cho con vật bằng cách: Truyền tĩnh mạch bằng dung dịch gluco 5% hoặc nước muối sinh lý. Đồng thời sử dụng các loại thuốc bổ, vitamin,… để hỗ trợ điều trị.
Vũ Phúc Trường
