Giống vịt bầu cổ xanh được nuôi khá phổ biến trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, đặc điểm loài vật nuôi này có mẫu mã đẹp, khi đến tuổi xuất chuồng vịt có lông xám, ánh xanh lam, xanh lục, phần cổ chuyển sang màu xanh biếc, thân bè, chân và cổ ngắn. Đặc biệt giống vịt bầu cổ xanh có thời gian nuôi khoảng 04 tháng, chất lượng thịt thơm ngon được thị trường ưa chuộng.
Đàn vịt bầu cổ xanh của một hộ dân xã Thanh Mai (Chợ Mới)
Tại tỉnh Bắc Kạn, người dân đã tận dụng địa hình sông suối, ruộng, vườn, ao để nuôi giống vịt này, tuy nhiên hình thức chăn nuôi còn nhỏ lẻ, việc áp dụng khoa học kỹ thuật hạn chế nên chưa thực sự tạo ra giá trị kinh tế cao. Hơn nữa, do nuôi thả tự nhiên nên việc bảo tồn và phát triển nguồn giống gốc đang bị đe doạ, có nguy cơ không còn giữ được nguồn giống thuần chủng.
Giống vịt bầu cổ xanh được nuôi theo hình thức chăn thả, bán chăn thả tại nhiều địa phương tỉnh Bắc Kạn.
Xuất phát từ thực tế đó, trong 02 năm (2021 – 2022) từ nguồn vốn sự nghiệp khoa học, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bắc Kạn đã triển khai Dự án “Ứng dụng khoa học và công nghệ trong sản xuất giống vịt bầu cổ xanh gắn với chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm”. Mục đích của dự án là lưu giữ được nguồn giống quý, tạo ra sản phẩm chất lượng, xây dựng được chỉ dẫn địa lý vịt bầu cổ xanh Bắc Kạn, từ đó làm cơ sở phát triển sản xuất hàng hóa.
Dự án triển khai 02 mô hình là chăn nuôi vịt bầu cổ xanh sinh sản và mô hình chăn nuôi vịt thương phẩm. Kết quả chọn lọc được 350 con (300 vịt cái và 50 vịt đực để phối), số lượng sinh sản từ vịt bố mẹ cung cấp ra thị trường trong 15 tháng được trên 16.000 con giống; hơn 28.000 quả trứng đảm bảo chất lượng. Mô hình chăn nuôi vịt thương phẩm, quy mô 1.200 con cho 12 hộ tham gia (100 con/hộ), địa điểm triển khai gồm: Xã Thanh Mai (Chợ Mới); xã Phương Viên (Chợ Đồn); xã Hiệp Lực (Ngân Sơn) và Quang Thuận (Bạch Thông).
Qua đánh giá, vịt bầu cổ xanh sinh trưởng và phát triển tốt, tỷ lệ sống trên 95%, trọng lượng trung bình 1,8-2,2 kg/con, giá bán bình quân từ 70.000 – 90.000 đồng/kg, vịt thương phẩm sau khi trừ chi phí cho lợi nhuận từ 40.000 – 50.000 đồng/con.
Hiện nay, tại một số xã tham gia dự án, người dân vẫn duy trì, tái đàn, phục vụ thị trường vào các dịp lễ, Tết. Anh La Dương Tuấn, ở thôn Nà Thoi, xã Quang Thuận (Bạch Thông) là hộ tham gia mô hình thí điểm của dự án trước đây cho biết: “Mỗi năm gia đình vẫn duy trì 02 lứa, mỗi lứa khoảng 100 con, nuôi thả dọc theo bờ sông suối, thức ăn duy nhất là ngô, giống vịt này cũng dễ tiêu thụ, giá bán được từ 90.000 – 100.000 đồng/kg”.
Ông Hoàng Văn Hùng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bắc Kạn: Giống vịt bầu cổ xanh rất phù hợp với điều kiện vùng núi, đây là giống có sức chống chịu bệnh cao, có khả năng tìm kiếm tận dụng thức ăn thiên nhiên tốt, chế độ nuôi dưỡng thấp, thích hợp với hộ có vốn đầu tư thấp. Tuy nhiên, điều mà người dân băn khoăn nhất hiện nay vẫn là yếu tố thị trường, người nuôi chủ yếu bán lẻ ở chợ phiên vào các dịp lễ, Tết vì đầu ra chưa ổn định…
Theo quan điểm của ông Hoàng Văn Hùng, thì không cần quá chú trọng vào số lượng mà quan tâm nhiều đến yếu tố chất lượng, mỗi hộ chỉ cần duy trì 100-200 con/lứa, có sự liên kết nhịp nhàng từ sản xuất đến tiêu thụ, đẩy mạnh khâu chăm sóc, đó mới là cách để tạo ra sản phẩm đặc hữu mang lại giá trị cao.
Từ kết quả của dự án mang lại, giống vịt bầu cổ xanh cần tiếp tục được các cấp chính quyền, ngành chức năng quan tâm khâu nối tiêu thụ sản phẩm, quảng bá để gìn giữ thương hiệu, duy trì nguồn giống./.
Theo giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, thì các huyện Ngân Sơn, Chợ Mới, Bạch Thông, Chợ Đồn là vùng được cấp chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm vịt bầu cổ xanh của tỉnh Bắc Kạn.