Nằm trong khu vực chịu nhiều biến động khí hậu, những năm gần đây, các địa phương trong tỉnh Điện Biên ghi nhận nhiều đợt nắng nóng kéo dài với nhiệt độ có lúc lên tới hơn 40°C, trong khi mùa đông xuất hiện các đợt rét đậm, rét hại gây sốc nhiệt cho vật nuôi. Mưa lớn kèm lũ ống, lũ quét phá hỏng tài sản và cuốn trôi gia súc, gia cầm, đẩy người dân vào nhiều khó khăn. Chưa kể, các hiện tượng cực đoan này khiến dịch bệnh phát sinh nhanh hơn, như: Dịch tả lợn châu Phi, cúm gia cầm, lở mồm long móng…
Ông Phạm Đình Lai, Chi cục trưởng Chi cục Nông nghiệp, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết, những biến động kéo dài buộc ngành chăn nuôi phải tìm hướng đi mới. Thay vì duy trì cách làm cũ, hiện nay, nhiều địa phương bắt đầu chuyển đổi sang mô hình thích ứng khí hậu, giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng phục hồi. Đối với người dân, giải pháp này giúp bảo vệ sinh kế, ổn định sản xuất và tăng khả năng ứng phó với các biến động thời tiết.
Trên cơ sở hướng dẫn, tuyên truyền, vận động của cơ quan chuyên môn, người dân đã chủ động điều chỉnh phương thức chăn nuôi. Từ chỗ nuôi thả tự nhiên, nhiều hộ đầu tư chuồng kín với hệ thống làm mát, quạt thông gió, phun sương vào mùa nóng; sử dụng đệm lót sinh học và hệ thống sưởi trong mùa lạnh để giảm sốc nhiệt cho vật nuôi. Ở những vùng thường xuyên ngập lụt, chuồng trại được xây cao ráo, nền bê tông dốc thoát nước nhanh. Những cải tiến này đã tạo điều kiện sống ổn định, giúp vật nuôi phát triển đồng đều, hạn chế dịch bệnh, từ đó, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Bà Lường Thị Thoan, bản Na Luông, xã Mường Ảng chia sẻ: Gia đình tôi hiện đang nuôi gần 20 con trâu, bò. Nhờ được hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, xây dựng chuồng trại đúng cách, gia đình tôi đã chủ động phòng chống rét, nóng và lũ lụt cho đàn vật nuôi. Vật nuôi khỏe mạnh hơn, năng suất tăng, thu nhập ổn định, giúp gia đình yên tâm sản xuất.
Theo bà Lường Thị Thoan, trước đây, gia đình bà cùng nhiều hộ dân trong bản chủ yếu chăn nuôi theo hình thức thả rông, thiếu biện pháp bảo vệ trước thời tiết khắc nghiệt. Mùa nắng nóng, rét đậm hay mưa lũ, vật nuôi thường bị ảnh hưởng nặng nề, năng suất giảm và nguy cơ dịch bệnh cao. Tình trạng này khiến việc duy trì sinh kế của các hộ gia đình luôn gặp nhiều khó khăn và rủi ro. Song những năm gần đây, chủ động trong áp dụng kỹ thuật, cải tạo chuồng trại và tuân thủ hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, gia đình bà đã cải thiện điều kiện nuôi, giúp vật nuôi khỏe mạnh hơn.
Nhờ tuân thủ các biện pháp phòng dịch và nắm vững quy trình chăm sóc, mô hình chăn nuôi đại gia súc của gia đình ông Lò Văn Lợi (thứ 2, từ phải sang), xã Tuần Giáo cho thu nhập từ 150 – 200 triệu đồng/năm.
Không chỉ tác động trực tiếp đến sức khỏe và thể trạng vật nuôi, biến đổi khí hậu còn làm giảm nguồn cỏ tự nhiên và hạn chế nước tưới cho các vùng trồng ngô, sắn, cỏ voi, đây là nhưng nguyên liệu chính dùng trong chăn nuôi. Để ứng phó kịp thời, người dân đã chuyển sang mô hình dự trữ thức ăn bằng ủ chua, phơi khô, hoặc phát triển vùng nguyên liệu theo phương pháp tiết kiệm nước.
Việc tự chủ nguồn thức ăn giúp giảm phụ thuộc vào thị trường, tránh tình trạng giá tăng đột biến. Một số mô hình còn tận dụng phụ phẩm nông nghiệp như: Rơm rạ, thân ngô, bã sắn, bã đậu… phối trộn theo công thức chuẩn để vừa giảm chi phí, vừa giảm phát thải khí nhà kính. Bên cạnh đó, các trang trại chăn nuôi theo hướng hữu cơ được khuyến khích sử dụng men vi sinh để cải thiện tiêu hóa, tăng sức đề kháng, giảm sử dụng kháng sinh. Điều này phù hợp với xu thế nông nghiệp xanh, hạn chế ô nhiễm môi trường.
Ông Lù Văn Cường, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Mường Ảng chia sẻ: Trước đây bà con chủ yếu thả rông trâu, bò, mùa nào thức ấy, nên hiệu quả không cao. Khi chính quyền hướng dẫn, nhiều hộ đã chuyển một phần đất kém hiệu quả sang trồng cỏ voi làm thức ăn dự trữ cho đàn gia súc. Nhờ đó, đàn trâu bò được chăm sóc tốt hơn, ít bị dịch bệnh và tăng trọng nhanh.
Với mục tiêu phát triển chăn nuôi gia súc ăn cỏ (trâu, bò, dê) theo hướng hàng hóa, sản phẩm chăn nuôi được sản xuất theo chuỗi liên kết giá trị, có thị trường tiêu thụ ổn định, sức cạnh tranh cao, hiệu quả và phát triển bền vững; từng bước chuyển đổi phương thức chăn nuôi quảng canh sang thâm canh, đưa chăn nuôi gia súc ăn cỏ trở thành ngành sản xuất chủ lực của tỉnh; năm 2021, UBND tỉnh ban hành Đề án phát triển bền vững chăn nuôi gia súc ăn cỏ (trâu, bò, dê) theo chuỗi giá trị gắn với thị trường tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030.
Đến nay, sau 4 năm triển khai, chăn nuôi đại gia súc đang trở thành cú hích tăng trưởng kinh tế nông nghiệp của địa phương. Toàn tỉnh hiện có trên 300 trang trại chăn nuôi hỗn hợp trâu, bò, lợn, dê; trong đó, gần 300 trang trại quy mô nhỏ, hơn 20 trang trại quy mô vừa và hàng nghìn mô hình chăn nuôi gia trại hiệu quả.
Phát huy kết quả đạt được, với chức năng, nhiệm vụ được giao, hiện nay, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã và đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chuyên môn bảo tồn nguồn gen trâu, bò; lựa chọn con giống chất lượng. Cùng với đó, tăng cường hướng dẫn nông dân tham gia mô hình chăn nuôi theo hướng hàng hóa, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, chú trọng tiêm phòng vắc xin, bảo đảm an toàn dịch bệnh và vệ sinh môi trường. Đây được xem là nền tảng quan trọng để ngành chăn nuôi phát triển bền vững, từng bước khẳng định vị thế chủ lực trong cơ cấu nông nghiệp của tỉnh.
Quang Long
Nguồn: Báo Điện Biên Phủ
