(Người Chăn Nuôi) – Chi phí xử lý nước thải chăn nuôi ngày càng tăng cao, cùng với sự thiếu hụt nguồn giống chất lượng và nhân lực kỹ thuật, đang là những thách thức lớn đối với ngành chăn nuôi Việt Nam.
Tại Diễn đàn “Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam – Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Lắng nghe nông dân nói”, ông Nguyễn Văn Minh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp BAF, đã đưa ra những đề xuất về các vấn đề khó khăn mà doanh nghiệp chăn nuôi đang gặp phải, đặc biệt là trong việc xử lý nước thải và việc sử dụng nước thải chăn nuôi cho cây trồng.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng và ông Lương Quốc Đoàn, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam chủ trì Diễn đàn Lắng nghe nông dân nói. Ảnh: BAF
Theo ông Minh, kể từ ngày 1/9/2025, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 62:2025/BTNMT về nước thải chăn nuôi sẽ chính thức có hiệu lực. Quy chuẩn này không chỉ yêu cầu nâng cao các tiêu chuẩn về xử lý nước thải mà còn được đánh giá là cao hơn cả các tiêu chuẩn quốc tế như của EU và Trung Quốc. Điều này dẫn đến chi phí xử lý nước thải tăng mạnh, ước tính dao động từ 28.000 – 35.000 đồng/m³, tạo sức ép lớn đối với các trang trại chăn nuôi quy mô lớn.
Điều đáng nói, đây không chỉ là vấn đề về chi phí mà còn liên quan đến sự không đồng bộ giữa các quy chuẩn về nước thải. Cụ thể, nước thải sau khi xử lý được doanh nghiệp tái sử dụng để tưới cây trồng, giúp giảm chi phí và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, theo Quy chuẩn QCVN 01-195:2022/BNNPTNT về nước thải chăn nuôi sử dụng cho cây trồng, lại yêu cầu tuân thủ thêm các quy chuẩn của QCVN 39:2011/BTNMT (quy chuẩn về chất lượng nước dùng cho tưới tiêu). Điều này dẫn đến tình trạng, khi doanh nghiệp áp dụng đồng thời hai quy chuẩn này, nước thải sau xử lý lại trở nên quá tinh khiết, không còn giá trị dinh dưỡng, và không thể sử dụng để tưới cho cây trồng.
Ông Nguyễn Văn Minh, Phó Tổng Giám đốc BAF Việt Nam chia sẻ. Ảnh: BAF
Ông Minh chia sẻ: “Khi áp dụng đồng thời hai quy chuẩn này, chúng tôi buộc phải xử lý nước đạt mức tinh khiết đến mức mất hoàn toàn dinh dưỡng, khiến nguồn nước trở nên như nước sạch thông thường và không còn giá trị bón cho cây trồng. Đây là một thiệt hại lớn, bởi chúng tôi không thể tận dụng nguồn nước này để phục vụ sản xuất nông nghiệp”.
Tại Diễn đàn, ông Nguyễn Văn Minh kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các cơ quan chuyên ngành xem xét điều chỉnh, thống nhất giữa Quy chuẩn QCVN 01-195:2022 và QCVN 39:2011, để việc tái sử dụng nước thải chăn nuôi cho cây trồng vừa bảo đảm an toàn môi trường, vừa giữ được giá trị dinh dưỡng tự nhiên của nước. Đồng thời, ông Minh cũng đề xuất điều chỉnh các ngưỡng quy chuẩn cho phù hợp với điều kiện phát triển nông nghiệp tuần hoàn, giúp giảm chi phí vận hành và bảo đảm yêu cầu về môi trường.
Ông Minh cho biết: “Ví dụ, với dự án chăn nuôi 64.000 con lợn tại Tây Ninh, quy mô sản xuất đạt 1,6 triệu con mỗi năm, lượng phân và nước thải phát sinh rất lớn. Để tái sử dụng nước thải phục vụ tưới tiêu, chúng tôi cần khoảng 2.000 ha đất nông nghiệp. Nếu không có sự điều chỉnh về quy chuẩn, chúng tôi sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc vận hành bền vững dù đã đầu tư công nghệ cao và thân thiện với môi trường”.
Không chỉ có vấn đề xử lý nước thải, doanh nghiệp chăn nuôi còn phải đối mặt với vấn đề về con giống. Theo ông Minh, hiện nay, hơn 90% nguồn giống heo cụ kỵ, ông bà của các doanh nghiệp chăn nuôi Việt Nam vẫn phải nhập khẩu. Mặc dù ngành chăn nuôi đã có chiến lược phát triển giống, song việc thực thi vẫn còn chưa mạnh mẽ. Đây là một vấn đề lớn, vì phụ thuộc vào giống ngoại không chỉ gây khó khăn trong việc chủ động nguồn giống, mà còn tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh và biến động thị trường.
Ông Minh đề xuất, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần gắn chương trình phát triển giống quốc gia với các doanh nghiệp lớn, những đơn vị có năng lực nghiên cứu và tài chính mạnh. Khi đó, các doanh nghiệp vừa giúp quốc gia chủ động nguồn giống, vừa giảm thiểu rủi ro dịch bệnh và các biến động từ thị trường.
Ngoài ra, một trong những vấn đề nan giải của ngành chăn nuôi công nghệ cao hiện nay là thiếu hụt nhân lực kỹ thuật chất lượng cao. Theo ông Minh, hiện nay khoảng 70 – 80% lao động trong ngành chăn nuôi đều đến từ khu vực nông thôn và hầu như chưa qua đào tạo bài bản. Do đó, các doanh nghiệp phải tự đào tạo lại từ đầu, gây tốn kém và chậm tiến độ.
Để giải quyết vấn đề này, Công ty CP Nông nghiệp BAF đã hợp tác với Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên triển khai chương trình đào tạo nhân lực kỹ thuật cao. Sinh viên tốt nghiệp được nhận vào làm việc ngay tại các trang trại, với thu nhập khởi điểm khoảng 10 triệu đồng/tháng. Mô hình này không chỉ giúp giải quyết vấn đề thiếu hụt nhân lực mà còn tạo cơ hội việc làm cho thanh niên nông thôn, đồng thời cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành chăn nuôi.
Trước các kiến nghị của doanh nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có những chỉ đạo về việc rà soát các cơ chế, chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển. Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp trong ngành chăn nuôi.
Theo ông Hoàng Văn Thức, Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Bộ đang tiếp tục cải cách thủ tục hành chính và phân cấp cho địa phương, giúp các doanh nghiệp dễ dàng thực hiện các dự án chăn nuôi, đặc biệt là trong lĩnh vực xử lý môi trường. Đồng thời sẽ xem xét lại các quy chuẩn về xử lý nước thải và sẽ rà soát, đánh giá lại mức độ phù hợp của các quy chuẩn này để không gây khó khăn cho doanh nghiệp, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tiếp tục phát triển giống vật nuôi trong nước.
Thùy Khánh
