(Người Chăn Nuôi) – Bệnh gây rối loạn tiêu hóa, gây tổn thương các tế bào thượng bì, làm cho gà không hấp thu được dinh dưỡng, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, giảm hiệu quả chuyển hóa thức ăn, giảm tăng trọng, còi cọc, chậm lớn, suy yếu có thể chết (tỷ lệ chết 20 – 30%).
Đặc điểm
Là bệnh ký sinh trùng truyền nhiễm, do loài ký sinh trùng đơn bào gây ra là Eimeria, chủ yếu ở 2 loài: Eimeria tenella (ký sinh ở manh tràng – ruột già) và Eimeria necatrix (ký sinh trùng ở ruột non). Bệnh lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa do gà ăn phải nang của cầu trùng có trong thức ăn, nước uống bị nhiễm mầm bệnh.
Triệu chứng
Thể cấp tính: Gà ủ rũ, kém ăn hoặc bỏ ăn, uống nước nhiều, lúc đầu đi phân có bọt màu vàng hoặc hơi trắng, phân có màu nâu đỏ (phân gà sáp), sau phân có lẫn máu, gà đi lại khó khăn, xã cánh, xù lông, niêm mạc miệng, mắt nhợt nhạt, chân gập lại, quỵ xuống và chết sau khi có biểu hiện co giật từng cơn.
Thể mãn tính: Bệnh tiến triển chậm hơn như gầy ốm, xù lông, kém ăn, chân đi như bị liệt, tiêu chảy thất thường… Ở thể này gà là vật mang mầm bệnh (thường xuyên thải mầm bệnh ra ngoài môi trường), gà mái mắc bệnh thường giảm đẻ…
Bệnh tích
Gà bị bệnh cầu trùng gây tổn thương ở ruột. Nếu do ký sinh ở manh tràng – ruột già thì thấy 2 manh tràng trương to và xuất huyết. Mổ manh tràng ra bên trong có xuất huyết lấm tấm và đầy máu. Bệnh nặng thì 2 manh tràng xuất huyết, hoại tử từng mảng đen.
Trong trường hợp gà bị bệnh cầu trùng ký sinh ở ruột non thấy ruột non phình to từng đoạn khác thường, chỗ vách ruột trương to thường dễ vỡ, trong ruột chứa chất lỏng có lợn cợn bã đậu rất thối. Bề mặt niêm mạc ruột dày lên có nhiều điểm trắng đỏ. Nếu gà bị bệnh nặng thường thấy phân lẫn máu tươi.
Phòng bệnh
Chuồng trại phải thông thoáng, nền chuồng phải có lớp độn chuồng hút ẩm, luôn khô ráo. Thường xuyên vệ sinh, máng ăn, máng uống sạch sẽ; thức ăn, nước uống đảm bảo vệ sinh. Định kỳ phun khử trùng tiêu độc chuồng trại môi trường chăn nuôi bằng một trong các loại hóa chất sau: Han-IODINE, BENKOCID, BIO-IODINE…
Sử dụng vaccine nhược độc phòng bệnh cầu trùng đa giá ở gà, sử dụng cho gà từ 3 – 7 ngày tuổi, khả năng miễn dịch kéo dài đến thời điểm gà xuất chuồng. Sử dụng thuốc cho ăn hoặc uống như: Thuốc Vina coc, Han coc hoặc Sulfacoc… liều lượng: 1 g/2 lít nước hoặc 1 g/kg thức ăn, dùng liên tục trong 3 ngày. Kết hợp bổ sung vào thức ăn, nước uống B-Complex, các chất điện giải để tăng sức đề kháng của gà.
Trị bệnh
Khi phát hiện gà bị mắc bệnh, có thể dùng một trong các loại thuốc sau: Vinacoc, Han coc hoặc Sulfacoc: Liều lượng hòa 4 g/lít nước, uống liên tục trong 3 ngày. Trường hợp bệnh chưa khỏi hẳn thì 5 ngày sau cho uống thêm một đợt thuốc 2 ngày nữa.
Bio-Anticoc: Liều 1 g/lít nước hoặc 2 g/kg thức ăn cho ăn 3 ngày liên tục. Vime anticoc: Liều lượng 1 g/1 lít nước sạch cho uống hoặc 5 g/4,5 kg thức ăn dùng liên tục trong 5 ngày. Nova-coc: Liều lượng 2 g/lít nước, trong 3 ngày liên tục, sau đó nghỉ 2 ngày rồi tiếp tục dùng thuốc trong 2 ngày. Kết hợp chăm sóc, nuôi dưỡng tốt và bổ sung chất điện giải, Vitamin K, ADE để tăng cường sức đề kháng, mau phục hồi bệnh.
Ngô Đăng Sỹ
Trung tâm Khuyến nông Yên Bái
