(Người Chăn Nuôi) – Trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp nhất là với chăn nuôi heo thì việc tiêm phòng vaccine được coi là giải pháp căn cơ nhất. Vaccine không chỉ là lá chắn bắt buộc để bảo vệ đàn vật nuôi mà còn là yếu tố then chốt để ngành chăn nuôi Việt Nam khẳng định vị thế, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Cùng đặc san Người Chăn nuôi lắng nghe chia sẻ của đại diện nhà quản lý, doanh nghiệp, nhà khoa học và đối tác quốc tế về vấn đề này.
Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường
Cần xây dựng lại niềm tin vaccine cho người dân
Trong bối cảnh chăn nuôi nông hộ nhỏ vẫn chiếm tỷ trọng lớn và khó đảm bảo an toàn sinh học, vaccine chính là giải pháp trọng tâm và bắt buộc. Điểm nghẽn lớn hiện nay là sự thiếu nhất quán trong tổ chức tiêm vaccine tại nhiều địa phương. Tình trạng tiêm chủng mang tính hình thức, tỷ lệ bao phủ thấp, giám sát lỏng lẻo đã làm suy yếu hiệu lực của các chương trình quốc gia, tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh tái bùng phát trên diện rộng. Nguyên nhân chính khiến người dân chưa “mặn mà” với việc tiêm phòng, đó là tâm lý “một lần bất tín vạn lần bất tin”. Thực tế, nhiều trường hợp người dân tiêm vaccine xong nhưng heo vẫn chết, trong khi không có ai chịu trách nhiệm.
Ở lĩnh vực khoa học công nghệ, ngành Thú y đã có những bước tiến đáng kể như nghiên cứu thành công vaccine tái tổ hợp phòng dịch tả heo châu Phi, giải trình tự gen các chủng virus mới. Tuy nhiên, chúng ta cần tiếp tục đầu tư có chiều sâu vào hệ thống giám sát, cảnh báo, chẩn đoán và sản xuất vaccine nội địa. Trong điều kiện hạ tầng còn hạn chế, tôi đề nghị đẩy mạnh xã hội hóa, thuê dịch vụ trong các khâu như kiểm nghiệm, cấp phép và quản lý vaccine, không thể duy trì cơ chế độc quyền vì sẽ dẫn tới kẽ hở cho tiêu cực.
Ông Nguyễn Văn Long, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ:
Sản xuất vaccine nội địa – Yếu tố then chốt để đối phó dịch bệnh
Thời gian qua, công tác phòng, chống dịch bệnh động vật vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là trong việc tiêm phòng. Tỷ lệ tiêm phòng thấp đối với nhiều loại bệnh như dại (60%) hay viêm da nổi cục (47%) cho thấy một thực trạng đáng lo ngại. Từ thực tế này cho thấy, việc sản xuất vaccine thú y trong nước để chủ động đối phó với tình hình dịch bệnh gia tăng là rất cần thiết. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ vaccine trên thế giới đang tạo ra cơ hội lớn để Việt Nam học hỏi và hợp tác, đồng thời các chi cục chăn nuôi, thú y, thủy sản và các doanh nghiệp liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện hiệu quả. Với những thành tựu đã được thế giới ghi nhận, Việt Nam có tiềm năng lớn để tiếp tục phát triển và sáng tạo ra các loại vaccine mới, đáp ứng nhu cầu bảo vệ sức khỏe vật nuôi và người tiêu dùng. Cùng với xu hướng xã hội hóa nguồn lực và sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp, ngành thú y và chăn nuôi Việt Nam đã sẵn sàng áp dụng những công nghệ tiên tiến, phát triển các loại vaccine hiện đại.
Ông Nguyễn Như So, Chủ tịch Tập đoàn Dabaco:
Tiên phong sản xuất vaccine, khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ sinh học toàn cầu
Thị trường vaccine toàn cầu là một đấu trường đầy cạnh tranh, nơi các tên tuổi lớn chiếm lĩnh và chính áp lực này đã trở thành động lực để Dabaco vượt qua giới hạn, không chỉ vì sự phát triển của doanh nghiệp mà còn vì sự phát triển chung của ngành chăn nuôi Việt Nam.
Với hơn 60.000 heo nái cơ bản và sản lượng hơn 1,5 triệu heo thịt/năm, Dabaco nhận thức rõ tầm quan trọng của việc kiểm soát dịch bệnh. Khi dịch tả heo châu Phi (ASF) lần đầu xuất hiện tại Việt Nam năm 2019, Dabaco đã xác định sứ mệnh tiên phong nghiên cứu và phát triển vaccine. Thông qua hợp tác với Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), Dabaco đã tiếp cận thành công công nghệ virus nhược độc ASF-G-Delta I 177L và nhanh chóng phát triển vaccine DACOVAC-ASF2, với hiệu quả bảo hộ lên đến 80 – 100%. Việc khánh thành Nhà máy sản xuất vaccine DACOVET vào tháng 3/2025 là một cột mốc quan trọng. Với tổng vốn đầu tư hơn 300 tỷ đồng và công suất 200 triệu liều mỗi năm, nhà máy được trang bị dây chuyền hiện đại từ Mỹ, Đức, Nhật Bản. Đây là nhà máy duy nhất tại Việt Nam ứng dụng công nghệ đóng gói tự động và kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, cung cấp sản phẩm vaccine chất lượng quốc tế cho ngành chăn nuôi. Dabaco đang và sẽ tiếp tục nghiên cứu phát triển các dòng vaccine cho gia súc, gia cầm, từng bước khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ sinh học toàn cầu.
Ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La:
Bí quyết tiêm phòng hiệu quả và đẩy mạnh tuyên truyền
Là một trong những địa phương có tỷ lệ tiêm phòng cao và kiểm soát dịch bệnh tốt, Sơn La đã chứng minh hiệu quả của việc đầu tư cho công tác phòng, chống dịch. Trong 5 năm qua (2020 – 2025), tỉnh đã bố trí ngân sách 81 tỷ đồng để mua vaccine tiêm phòng cho đàn vật nuôi. Bên cạnh đó, Sơn La cũng đẩy mạnh xã hội hóa để tăng tỷ lệ bao phủ. Bí quyết thành công của Sơn La không chỉ nằm ở việc tiêm phòng tốt mà còn ở sự quyết liệt xử lý khi phát hiện ổ dịch, bao gồm tiêu hủy gia súc mắc bệnh và ngăn chặn hành vi vận chuyển gia súc, gia cầm bệnh. Thực tế cho thấy, nguyên nhân khiến tỷ lệ tiêm phòng vaccine dịch tả heo châu Phi ở nhiều nơi còn thấp là do người chăn nuôi chưa “mặn mà” và tâm lý chủ quan, đặc biệt đối với các hộ nhỏ lẻ. Để giải quyết vấn đề này, Sơn La đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về ý nghĩa và vai trò của vaccine trong phòng, chống dịch bệnh. Khi người chăn nuôi hiểu rõ được tầm quan trọng, việc tiêm phòng mới thực sự trở thành một “lá chắn” vững chắc, bảo vệ ngành chăn nuôi địa phương.
Bà Đào Thị Hương Giang, Giám đốc ngành hàng gia cầm, Công ty TNHH Olmix Asialand Việt Nam
Hướng tới sự cạnh tranh công bằng và bền vững
Trong bối cảnh thị trường Việt Nam ngày càng mở cửa và hội nhập sâu rộng, ngành vaccine thú y cần hướng tới sự cạnh tranh công bằng và bền vững. Theo chúng tôi, để đáp ứng tốt hơn nhu cầu thực tiễn, các doanh nghiệp sản xuất trong nước nên tập trung vào bốn yếu tố then chốt: Đáp ứng dịch tễ tại chỗ, nghĩa là vaccine phải phù hợp với đặc thù dịch bệnh trong nước và dịch tễ khu vực trại. Đảm bảo an toàn, không chỉ bảo hộ bệnh hiệu quả, tránh lây nhiễm chéo mà còn đảm bảo an toàn lâu dài, không bài thải mầm bệnh ra môi trường. Nâng cao hiệu quả để cải thiện năng suất chăn nuôi. Cuối cùng, chi phí sản xuất hợp lý nhằm đảm bảo tính cạnh tranh. Với vai trò nhà phân phối, Olmix Asialand Việt Nam liên tục cập nhật thông tin dịch bệnh mới/tái nổi cho nhà sản xuất để đưa về các giải pháp tiên tiến đáp ứng ba yếu tố: bảo vệ sức khỏe, đảm bảo an toàn môi trường và nâng cao hiệu quả sản xuất. Dù đóng góp nhỏ, chúng tôi tự hào là “lá cờ xung phong” trong chiến lược phát triển bền vững quốc gia.
Ông Niklas Birkner, Tổng Giám đốc Boehringer Ingelheim Việt Nam:
Sức khỏe vật nuôi gắn liền với sức khỏe cộng đồng
Đại diện cho một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực sức khỏe thú y toàn cầu, các chiến dịch tiêm phòng của Boehringer Ingelheim Việt Nam suốt 5 năm qua đã chứng minh cam kết: “khi động vật khỏe mạnh thì con người cũng khỏe mạnh hơn”. Với vai trò là một công ty dẫn đầu trong lĩnh vực này, Boehringer Ingelheim Việt Nam luôn mang đến những giải pháp y tế tiên tiến, đồng hành cùng các đối tác để nâng cao nhận thức và lan tỏa hành động thiết thực. Mục tiêu của doanh nghiệp là “Mỗi mũi tiêm phòng không chỉ là hành động để bảo vệ vật nuôi mà còn là một bước tiến quan trọng trong hành trình bảo vệ sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam”. Đây là tầm nhìn chiến lược, nhấn mạnh mối liên kết chặt chẽ giữa sức khỏe động vật, an ninh lương thực và sức khỏe con người, đồng thời cũng khẳng định vai trò không thể thiếu của các doanh nghiệp quốc tế trong việc hỗ trợ phát triển ngành chăn nuôi bền vững tại Việt Nam.
Thùy Khánh
(Thực hiện)
