(Người Chăn Nuôi) – Ngành chăn nuôi Việt Nam đang đứng trước mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng 4% trong bối cảnh nhiều biến động kinh tế và thách thức nội tại. Để đạt được con số này, đòi hỏi nỗ lực của cả chuỗi giá trị, từ người nông dân, doanh nghiệp đến các cơ quan quản lý.
Điểm nghẽn hiện hữu
Theo số liệu từ Cục Thống kê, ngành chăn nuôi đã duy trì được mức tăng trưởng ổn định trong những năm gần đây. Tuy nhiên, để đạt 4% trong thời gian tới, đòi hỏi cần bứt phá mạnh mẽ hơn, đặc biệt là trong việc ứng dụng công nghệ, cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm. Điều này cũng đồng nghĩa với việc ngành chăn nuôi phải chuyển dịch từ số lượng sang chất lượng, từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung, công nghiệp và bền vững.
Cùng đó, ngành cần có những giải pháp căn cơ và đồng bộ, đặc biệt phải giải quyết triệt để những khó khăn, thách thức đang hiện hữu.
Thời gian qua, giá thức ăn chăn nuôi tăng cao và sự phụ thuộc vào nhập khẩu là vấn đề nóng nhất và gây áp lực lớn nhất lên người chăn nuôi và doanh nghiệp. Giá các nguyên liệu đầu vào như ngô, đậu tương, khô dầu… liên tục tăng do biến động thị trường thế giới, xung đột địa chính trị, và sự gián đoạn chuỗi cung ứng.
Thống kê cho thấy, khoảng 65 – 70% giá thành sản phẩm chăn nuôi là chi phí thức ăn. Khi giá thức ăn biến động mạnh, lợi nhuận của người chăn nuôi bị bào mòn nghiêm trọng, thậm chí thua lỗ. Sự phụ thuộc quá lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu khiến ngành chăn nuôi nước ta bị động trước biến động của thị trường thế giới.
Chưa kể, nhiều loại dịch bệnh trong chăn nuôi như dịch tả lợn châu Phi, cúm gia cầm, lở mồm long móng… vẫn đang âm ỉ và có nguy cơ bùng phát bất cứ lúc nào. Việc kiểm soát dịch bệnh đòi hỏi hệ thống giám sát chặt chẽ, tiêm phòng hiệu quả và ý thức tuân thủ an toàn sinh học của người chăn nuôi.
Áp lực từ các quy định về môi trường đòi hỏi các trang trại chăn nuôi phải đầu tư công nghệ xử lý chất thải. Nguồn: Grok
Khi hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, sản phẩm chăn nuôi nhập khẩu với giá thành cạnh tranh đang tạo áp lực lớn lên sản phẩm trong nước, đặc biệt là thịt bò, thịt gà. Vấn đề truy xuất nguồn gốc, chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm cũng là yếu tố mà người tiêu dùng ngày càng quan tâm.
Mặc dù đã có sự dịch chuyển sang quy mô lớn, nhưng tỷ lệ chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn còn đáng kể, gây khó khăn trong việc áp dụng công nghệ, kiểm soát dịch bệnh và liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Sự thiếu liên kết giữa các khâu từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ khiến sản phẩm chăn nuôi dễ bị ép giá, khó kiểm soát chất lượng và khó tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Không chỉ vậy, áp lực từ các quy định về môi trường ngày càng chặt chẽ đòi hỏi các trang trại phải đầu tư vào công nghệ xử lý chất thải, đây cũng là nguồn chi không nhỏ.
Giải pháp chiến lược
Theo đại diện Hội Chăn nuôi Việt Nam, để ngành chăn nuôi phát triển bền vững và đạt mục tiêu tăng trưởng, chúng ta cần tập trung vào ba trụ cột chính: Ứng dụng công nghệ cao để tăng năng suất và chất lượng, phát triển chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ từ trang trại đến bàn ăn, và xây dựng thương hiệu sản phẩm chăn nuôi Việt Nam. Đồng thời, nhà nước cần có chính sách hỗ trợ tín dụng ưu đãi cho các dự án đầu tư vào công nghệ, xử lý môi trường và phát triển nguồn nguyên liệu thức ăn chăn nuôi nội địa.
Về phía doanh nghiệp, ông Vũ Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hùng Nhơn, cho rằng, cần có chính sách thu hút đầu tư phù hợp và hỗ trợ nhiều hơn cho nhà đầu tư. Doanh nghiệp này hiến kế các tỉnh cần quy hoạch vùng nguyên liệu, vùng chăn nuôi bám sát tiềm năng thế mạnh của địa phương, xây dựng các mô hình hợp tác xã cung cấp lương thực, thức ăn cho ngành chăn nuôi. Hiện nay, Tập đoàn đã và đang đầu tư mạnh vào công nghệ tự động hóa, hệ thống quản lý trang trại thông minh để tối ưu hóa chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả chăn nuôi.
Trong một cuộc họp với lãnh đạo Cục Chăn nuôi và Thú y, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nêu rõ, giá thịt lợn chiếm khoảng 65% và ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số giá tiêu dùng CPI. Việc cơ cấu ngành chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi lợn cần có thời gian, lộ trình và được tính toán một cách kỹ lưỡng, khoa học, tránh tâm lý ồ ạt như thời gian qua.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, giá lợn hơi tăng cao mang lại lợi nhuận cho người chăn nuôi và doanh nghiệp, nhưng đồng thời cũng đặt ra bài toán kiểm soát lạm phát. Do đó, Thứ trưởng yêu cầu Cục Chăn nuôi và Thú y hướng dẫn địa phương tăng cường tái đàn nhưng phải đảm bảo an toàn sinh học, sớm ổn định nguồn cung thực phẩm, đảm bảo lợi ích hài hòa cho cả người chăn nuôi lẫn người tiêu dùng.
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, để phát triển chăn nuôi bền vững cần tập trung vào 6 trụ cột, bao gồm: giống vật nuôi chất lượng; thức ăn chăn nuôi; đảm bảo an toàn dịch bệnh; ứng dụng khoa học công nghệ; phát triển thị trường và bảo vệ môi trường.
“Phải tìm cách làm mới động lực cho ngành chăn nuôi”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh và nói thêm rằng, các đối tượng nuôi cần được mở rộng. Chẳng hạn, ngoài lợn, gia cầm, Cục Chăn nuôi và Thú y cùng đơn vị chuyên môn nên nghiên cứu các quy trình kỹ thuật hướng dẫn người dân chăn nuôi các đối tượng có giá trị cao, nhiều tiềm năng như dâu tằm tơ, dê, cừu…
Mục tiêu tăng trưởng 4% cho ngành chăn nuôi Việt Nam là thách thức lớn nhưng cũng là động lực để ngành tự đổi mới và phát triển. Muốn vậy, cần có sự đồng lòng, quyết tâm của toàn xã hội, từ người chăn nuôi, doanh nghiệp đến các cơ quan quản lý nhà nước. Chỉ khi giải quyết triệt để những “điểm nghẽn” hiện hữu, ứng dụng công nghệ, liên kết chuỗi giá trị và xây dựng một nền chăn nuôi bền vững, Việt Nam mới có thể khẳng định vị thế của mình trên bản đồ chăn nuôi thế giới, đảm bảo an ninh lương thực và nâng cao đời sống cho người nông dân.
Minh Khuê
