(Người Chăn Nuôi) – Nuôi dê sữa con là giai đoạn đòi hỏi kỹ thuật và sự chăm sóc cẩn thận. Việc cho bú đúng cách, cai sữa hợp lý, bổ sung dinh dưỡng sớm và phòng bệnh đầy đủ sẽ giúp dê con phát triển nhanh, khỏe mạnh và tạo nền tảng vững chắc cho hiệu quả chăn nuôi dê sữa lâu dài.
Chuẩn bị
Dinh dưỡng cho dê mẹ mang thai: 4 – 6 tuần trước khi sinh, cần tăng khẩu phần thức ăn giàu năng lượng và đạm, đồng thời bổ sung Vitamin A, D, E, canxi, phốt pho. Điều này giúp dê mẹ sinh dễ và có nhiều sữa.
Chuồng sinh đẻ: Chuồng phải khô ráo, sạch sẽ, kín gió nhưng thoáng khí, có lót rơm hoặc mùn cưa khô. Vệ sinh, sát trùng trước khi dê mẹ vào chuồng ít nhất 1 tuần.
Chăm sóc dê con sau khi sinh
Làm sạch và sưởi ấm: Dùng khăn khô lau sạch chất nhầy và dịch bám trên cơ thể dê con, đặc biệt vùng mũi và miệng. Trong mùa lạnh, cần sưởi ấm bằng bóng đèn hoặc lò sưởi trong 1 – 2 ngày đầu.
Cắt rốn: Cắt dây rốn cách gốc 3 – 5 cm, sát trùng bằng dung dịch iod 5% để tránh nhiễm trùng.
Cho bú sữa đầu (sữa non): Dê con cần bú sữa đầu trong vòng 1 – 2 giờ đầu sau sinh, tốt nhất trong 6 giờ đầu. Sữa non cung cấp kháng thể tự nhiên, giúp tăng cường miễn dịch và chống tiêu chảy.
Phương pháp cho bú: Bú trực tiếp từ dê mẹ, ưu điểm là thuận tiện, dê con bú theo nhu cầu. Tuy nhiên khó kiểm soát lượng sữa; nguy cơ lây bệnh từ mẹ sang con (viêm vú, ký sinh trùng…). Đối với nuôi dê con bằng bình bú có thể áp dụng khi vắt sữa mẹ để bán hoặc dê mẹ không đủ sữa. Dùng bình ti giả để cho bú 4 – 5 lần/ngày trong 3 tuần đầu, sau đó giảm còn 2 – 3 lần/ngày. Sữa có thể là sữa mẹ hoặc sữa công thức dành riêng cho dê.
Lượng sữa khuyến nghị:
- Tuần 1 – 2: 200 – 300 ml/lần, 4 – 5 lần/ngày;
- Tuần 3 – 4: 400 – 500 ml/lần, 3 – 4 lần/ngày;
- Tuần 5 trở đi: 500 – 700 ml/lần, 2 – 3 lần/ngày.
Chế độ dinh dưỡng
Bổ sung thức ăn thô xanh và tập nhai sớm: Từ 10 – 14 ngày tuổi, nên bắt đầu tập cho dê con ăn cỏ non, lá cây, rơm mềm để kích thích hệ tiêu hóa. Từ 3 tuần tuổi, có thể cho ăn thêm cám viên hoặc hỗn hợp tinh bột (ngô, cám gạo, đậu tương) nghiền nhỏ. Nước sạch, mát cần được cung cấp tự do từ tuần thứ 2.
Thời điểm cai sữa tốt nhất: 6 – 8 tuần tuổi, khi dê con đạt trọng lượng ≥ 10 -12 kg. Cai sữa từ từ trong vòng 5 – 7 ngày bằng cách: Giảm dần số lần và lượng sữa mỗi ngày; Tăng cường thức ăn thô và cám hỗn hợp để thay thế năng lượng; Sau cai sữa, dê con nên được nuôi trong khu chuồng riêng, sạch sẽ, thoáng mát, tránh stress.
Phòng bệnh
Dê con cần chuồng riêng hoặc khu vực úm với nền cao, khô ráo, lót rơm hoặc thảm cỏ khô. Nhiệt độ chuồng lý tưởng 25 – 30 độ C, đặc biệt trong 1 – 2 tuần đầu. Vệ sinh bình bú, máng ăn và khu chuồng mỗi ngày để tránh mầm bệnh. Tiêm phòng đầy đủ: như tụ huyết trùng, viêm phổi truyền nhiễm, E.coli tiêu chảy (theo hướng dẫn thú y). Tẩy giun sán lần đầu khi dê con được 3 – 4 tuần tuổi, sau đó định kỳ mỗi 2 -3 tháng. Theo dõi phân, hơi thở, lông da hằng ngày để phát hiện sớm dấu hiệu tiêu chảy, ho, biếng ăn…
Bích Hòa
