Ngành thức ăn chăn nuôi: Cần đột phá từ công nghệ đến thị trường

(Người Chăn nuôi) – Thị trường thức ăn chăn nuôi Việt Nam đang chứng kiến sự tăng trưởng ổn định, nhờ vào việc đầu tư công nghệ giúp nâng cao năng suất và chất lượng. Dù vẫn còn những thách thức, nhiều doanh nghiệp đang nỗ lực đổi mới để khẳng định vị thế trên bản đồ kinh tế khu vực.

Tăng trưởng với sự đầu tư đúng hướng

Những năm gần đây, thị trường thức ăn chăn nuôi (TĂCN) Việt Nam đã có những bước nhảy vọt về quy mô và chất lượng, đáp ứng tốt nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Năm 2024, sản lượng TĂCN công nghiệp ước đạt 21,5 triệu tấn (tăng 3,4% so với năm 2023), trong đó TĂCN cho lợn chiếm 55,3% (11,9 triệu tấn), TĂCN cho gia cầm chiếm 40,9% (8,8 triệu tấn), còn lại 3,7% là thức ăn cho vật nuôi khác.

Năm 2024, lĩnh vực TĂCN có nhiều thuận lợi khi chăn nuôi phát triển ổn định, quy mô thị trường lớn. Cùng đó, thủ tục nhập khẩu khá thông thoáng, ngoài chính sách miễn giảm tối đa thuế nhập khẩu nguyên liệu TĂCN còn có tác động của nhiều chính sách, chương trình đề án, dự án hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất TĂCN tiếp cận nguồn nguyên liệu trong nước,…

Một số sản phẩm dùng làm nguyên liệu chế biến thức ăn chăn nuôi. Ảnh: Grok

Điển hình như các doanh nghiệp CP Việt Nam, De Heus, và GreenFeed đã tăng cường đầu tư vào hệ thống nhà máy, đồng thời áp dụng những công nghệ sản xuất tự động tiên tiến, giúp giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và gia tăng hiệu quả kinh tế. Trong xu thế chăn nuôi bền vững, đầu tư vào công nghệ cao trở thành yếu tố chính. Các nhà máy đã tập trung sử dụng thiết bị hiện đại như hệ thống trộn tự động, phân tích nguyên liệu tự động,… nhằm đảm bảo chất lượng thức ăn ổn định. Thêm vào đó, nhiều doanh nghiệp còn áp dụng các giải pháp IoT và AI để giảm thiểu sai sót trong quá trình sản xuất, đồng thời theo dõi sát sao hiệu quả sử dụng nguồn nguyên liệu.

Cùng với phát triển thị trường nội địa, các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi trong nước cũng đang hướng đến việc mở rộng xuất khẩu. Các quốc gia như Campuchia, Lào, và Myanmar là một trong số các thị trường tiềm năng mà doanh nghiệp có thể khai phá nhờ vào nhu cầu lớn và gần gũi về mặt địa lý với Việt Nam.

Để thành công trong xuất khẩu, các doanh nghiệp Việt Nam đang tập trung đầu tư vào quy trình kiểm định chất lượng nghiêm ngặt, đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường khác. Bởi lẽ, xuất khẩu không chỉ gia tăng nguồn thu, mà còn giúp doanh nghiệp khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

 

Dự báo thị trường khả quan

Các tổ chức nghiên cứu thị trường quốc tế đã đưa ra những dự báo khác nhau về giá trị thị trường thức ăn chăn nuôi Việt Nam, cho thấy sự đa dạng trong phương pháp luận và phạm vi khảo sát.

TechSci Research (Mỹ) dự báo thị trường thức ăn chăn nuôi Việt Nam đạt khoảng 54,21 triệu USD vào năm 2024, với tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 6,15% từ năm 2024 đến năm 2030. Các yếu tố thúc đẩy được TechSci Research chỉ ra bao gồm nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm giàu protein, tiến bộ trong thực hành nông nghiệp và các chính sách hỗ trợ của chính phủ. Grand View Research ước tính thị trường đạt 1,76 tỷ USD vào năm 2024, và dự kiến tăng trưởng khoảng 3,6%/năm trong giai đoạn 2025 – 2030. Mordor Intelligence đưa ra con số CAGR 5,80% cho giai đoạn 2025 – 2030 đối với phân khúc thức ăn hỗn hợp. Thị trường thức ăn hỗn hợp được ước tính đạt 12,17 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến đạt 17,12 tỷ USD vào năm 2030.

Mặc dù có sự khác biệt về quy mô giá trị tuyệt đối, tất cả các dự báo đều chỉ ra xu hướng tăng trưởng ổn định với CAGR dao động từ 3,6% đến 6,15%. Điều này cho thấy sự đồng thuận về triển vọng tích cực của ngành, được thúc đẩy bởi các yếu tố vĩ mô như tăng trưởng dân số, thu nhập khả dụng tăng, và sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng (tăng nhu cầu protein).

 

Xu hướng tương lai

Xu hướng chuyển đổi sang các loại TĂCN hữu cơ và thân thiện với môi trường đang ngày càng phổ biến, đặc biệt khi người tiêu dùng đặt ưu tiên cao hơn vào sản phẩm an toàn và bền vững. Điều này mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D) để tạo ra các sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao.

Bên cạnh đó, việc xây dựng chuỗi cung ứng nguyên liệu trong nước sẽ là một trong những ưu tiên hàng đầu nhằm giảm thiểu sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Chính phủ đang tích cực hỗ trợ thông qua các chính sách ưu đãi thuế và đầu tư hạ tầng nông nghiệp hiện đại.

Tuy nhiên, thị trường TĂCN Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức. Nguồn nguyên liệu chủ yếu phụ thuộc vào nhập khẩu là một trong những rào cản lớn nhất, đặc biệt trong bối cảnh biến động giá nguyên liệu và chi phí vận chuyển quốc tế. Bên cạnh đó, cạnh tranh gia tăng trong nội bộ đã gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn cao về chất lượng và an toàn sinh học đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư lớn, trong khi điều này không phải lúc nào cũng khả thi cho các đơn vị nhỏ.

Thị trường Việt Nam đang trên đà phát triển ổn định và ngày càng khẳng định vị thế nhờ vào đầu tư công nghệ cao và nỗ lực đổi mới. Tuy nhiên, để duy trì sự tăng trưởng này, việc tăng cường độc lập về nguồn nguyên liệu và xây dựng hạ tầng bền vững là yếu tố then chốt. Vì vậy, để duy trì đà tăng trưởng và vượt qua các thách thức, ngành cần tập trung vào các chiến lược như: Tăng cường tự chủ nguồn nguyên liệu; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số; Nâng cao năng lực cạnh tranh và chất lượng sản phẩm; Phát triển chăn nuôi bền vững; Quản lý rủi ro biến động giá.

Với cách tiếp cận đa chiều, tích hợp từ R&D nguyên liệu đến ứng dụng công nghệ và mở rộng thị trường xuất khẩu sẽ là chìa khóa để ngành TĂCN Việt Nam đạt được sự phát triển bền vững và tự chủ trong tương lai.

Thùy Khánh