Sau nhiều năm nghiên cứu, chọn lọc, trồng thử nghiệm các giống cỏ nhập nội phục vụ chăn nuôi kết hợp với việc xây dựng các mô hình chăn nuôi bò sữa thành công, mới đây Trung tâm Phát triển chăn nuôi gia súc lớn Hà Nội đưa ra khuyến cáo bà con nông dân và các địa phương gieo trồng cỏ Mulato, giống cỏ tốt nhất cho chăn nuôi bò sữa hiện nay.
1. Đặc điểm giống và yêu cầu sinh thái:
Cỏ Mulato có tên khoa học là Brachiaria ruziziensis, là giống cỏ lai (B. brizantha x B. decumbens), được nhập nội từ Thái Lan, thuộc loại cây lâu năm, có thể khai thác 6-7 năm mới phải trồng lại. Cây thân bụi, rễ chùm nên khả năng chịu hạn rất tốt. Cây cao 80-100cm, thân mềm, lá mềm, rất thích hợp với khẩu vị của gia súc, đặc biệt là bò sữa. Đây là giống cỏ không kén đất, chịu hạn tốt, thích hợp với hầu hết các vùng sinh thái của nước ta.
Nhờ có ưu thế lai nên cỏ Mulato đẻ nhánh và tạo thảm cỏ rất nhanh từ các đốt thân sát mặt đất, cho sản lượng cao có thể đạt 200-250 tấn/ha/năm, hàm lượng chất khô (từ 19-22%) và protein (14-16%). Khi cho bò sữa ăn sẽ cho sản lượng và chất lượng sữa cao hơn các giống cỏ khác như cỏ voi, kể cả cỏ VA06 mới được nhập nội gần đây. Nhờ những ưu điểm nổi trội đó mà giống cỏ Mulato hiện đang được nhiều địa phương quan tâm mở rộng diện tích với qui mô lớn phục vụ chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi bò sữa.
2. Cách trồng và chăm sóc:
– Thời vụ: Với các tỉnh phía Nam có thể gieo, trồng quanh năm, trừ những thánh mưa to; với các tỉnh phía Bắc thời vụ tốt nhất là từ 15/3 – 15/8.
– Chuẩn bị đất: Chọn nơi đất tốt, dễ thoát nước, gần nguồn nước, thuận tiện tưới tiêu để trồng. Đất được cày bừa, nhặt sạch cỏ dại, tạo hệ thống mương rãnh thoát nước nếu là đất bằng.
– Bón lót cho mỗi héc a trước khi trồng: 20 tấn/ha phân chuồng được ủ hoai mục + 400 – 500 kg phân supe lân + 150 – 170 kg phân kali. Bổ sung đạm urê trước và sau khi trồng với lượng từ 300 – 350 kg/ha bằng 2 hình thức trộn đều với các loại phân khác để bón hoặc hòa nước để tưới sau khi cây đã mọc chồi mới.
– Cách trồng: Nếu gieo hạt (10 – 12 kg/ha), rạch hàng sâu 10 – 15 cm cánh nhau 30 – 35cm, trộn hạt giống với cát khô gieo vãi theo hàng cho đến thành khóm cách nhau 25 – 30 cm. Dùng cành cây có lá kéo khua để lấp một lớp đất mỏng. Nếu trồng bằng hom thì cắt hom giống dài 20 – 25 cm từ các ruộng cỏ khỏe mạnh, đang trong thời kỳ thu hoạch để trồng. Trên mỗi hàng trồng các hom (4 – 6 rãnh/hom) cách nhau từ 20 – 25 cm, sâu 5 – 6 cm, dùng tay dện chặt gốc, tưới đẫm nước sau khi trồng. Nên thu hom và trồng vào những ngày trời mát hom sẽ đỡ mất nước, nhanh bén rễ ra chồi mới.
3. Chăm sóc:
– Tưới nước 1 lần/ngày vào buổi sáng hoặc chiều mát trong 7 – 10 ngày đầu, đến khi có 2 lá trở lên thì giảm số lần tưới xuống 2 – 3 ngày/lần.
– Bón bổ sung thêm phân NPK (60 – 70 kg/ha) và 60 kg/ha đạn urê ssau mỗi lần cắt cỏ kết hợp tưới đủ ẩm, nhổ sạch cỏ dại để cỏ Mulato tiếp tục cho sản lượng cao trong các lứa tiếp theo.
4. Thu hoạch, chế biến, bảo quản:
– Cỏ Mulato cho thu hoạch lứa đầu khoảng 60 -70 ngày sau khi gieo bằng hạt, 45 – 50 ngày sua khi trồng bằng hom. Dùng dao, liềm cắt sát, trừ lại gốc 10 – 15 cm để cây có thể phát triển tốt các lứa sau. Các lứa tiếp theo khoảng 25 -30 ngày đối với các tháng mùa mưa, 40 – 45 ngày đối với các tháng mùa khô. Mỗi năm có thể thu hoạch được 9 -10 lứa, sản lượng chất xanh đạt tới 200 – 250 tấn/ha/năm. Với những trang trại lớn, trồng với diện tích tập trung nhiều nên đầu tư áp dụng máy cắt cỏ để thu hoạch đồng đều, giảm công lao động.
– Sản phẩm có thể dùng cho ăn tươi, phơi khô hoặc ủ chua lên men để làm thức ăn dự trữ cho các tháng mùa đông thiếu cỏ tươi. Lau dài cho đại gia súc, đặc biệt là chăn nuôi bò sữa rất có giá trị và hiệu quả. Bà con áp dụng công thức ủ chua theo tỉ lệ: 100 kg cỏ Mulato + 4 kg rỉ mật (có thể thay thế bằng 3 -4 kg bột cám ngô, bột sắn hoặc cám gạo) + 0,5 kg muối ăn rồi đóng trong bao nilon kín.
Nguồn: ThS. Đỗ Thị Lợi – ĐH Nông Lâm TP HCM