Bò là loại gia súc ăn cỏ, thông thường mỗi lần mang thai thường đẻ 1 con. Bò có chu kỳ động dục 21 ngày (phạm vi biến động từ 17-25 ngày)
Thời gian mang thai từ 280-285 ngày, thời gian động dục kéo dài từ 18-36 giờ và sau khi đẻ 20-30 ngày thì lên giống trở lại, thời điểm phối giống tốt nhất cho bò vào lần động dục thứ 2 tức là ngày 45-60 ngày sau khi đẻ, có khi dài hơn (chu kỳ động dục của bò là 21 ngày) nhưng đối với bò có sản lượng sữa cao thì nên phối giống vào tháng thứ 3, thứ 4 để kéo dài chu kì vắt sữa.
Nắm được đặc điểm này sau khi bò đẻ, người chăn nuôi cần theo dõi để phát hiện sự động dục. Nếu thấy động dục trở lại sau khi đẻ 60 ngày thì kịp thời cho phối giống để khai thác đàn cái một cách có hiệu quả.
Bò ít ăn, giảm sữa, thường nhảy lên lưng con khác hoặc để con khác nhảy (nếu con ở dưới đứng yên thì bản thân con đó đang lên giống, nếu con dưới chạy thì con nhảy lại là con lên giống, có trường hợp cả 2 con đều lên giống)
Âm hộ sưng đỏ, chảy nước nhờn trong, lỏng sau đặc dần. Kiểm tra bên trong thấy tử cung cứng hơn bình thường, noãn sào to lên (lúc là trứng rụng) sau khi trứng rụng, trứng chỉ sống được 6-10 giờ.
3. Xác định thời điểm phối giống:
Thời gian trứng rụng là 10-12 giờ sau khi kết thúc động dục, còn tinh trùng sống trong cơ quan sinh dục của bò cái là 12-18 giờ. Vì vậy, ta phải phối giống cho bò lúc bò chảy nước nhờn keo và đục, âm hộ sưng và chuyển màu đỏ sậm.
Sự biểu hiện động dục của bò cái trong chu kỳ động dục
– Gồm 4 giai đoạn:
a. Giai đoạn 1:
Là giai đoạn trước động dục
– Thời gian: Thường kéo dài 3 ngày
– Biểu hiện hành vi tính dục:
+ Nhốt trong chuồng: Con vật ngửi hơi bò cái bên cạnh, người chăn nuôi và người vắt sữa.
+ Khi chăn thả: Con vật tách khỏi đàn và quan sát sự vật xung quanh.
– Triệu chứng lâm sàng: Phù âm hộ và sung huyết niêm mạc âm đạo.
b. Giai đoạn 2:
Là giai đoạn động dục
– Thời gian: Kéo dài khoảng 1-2 ngày
– Biểu hiện hành vi tính dục:
+ Nhốt trong chuồng: Con vật kêu rống, quan sát xung quanh, kém ăn, đánh hơi bò cái bên cạnh và muốn nhảy con khác.
+ Khi chăn thả: Con vật kêu rống, kém ăn, tìm kiếm đánh hơi, theo các con khác. Có phản xạ ôm và cọ sát.
+ Triệu chứng lâm sàng: Âm hộ xung huyết và chảy niêm dịch, cong lưng. Hậu môn co giãn, từng lúc đuôi phe phẩy. Dịch nhờn trong suốt, dịch nhờn khi khô đóng thành lớp ở vùng hậu môn và mặt trong của đuôi.
c. Giai đoạn 3:
Là giai đoạn sau động dục
– Thời gian: Thời gian khoảng 4 ngày
– Biểu hiện hành vi tính dục:
+ Nhốt trong chuồng: Yên tĩnh tính dục, có khi nhảy bất thường như động dục
+ Khi chăn thả: Âm hộ nếp gấp trở lại như thường. Ở một số con có hiện tượng xuất huyết sau khi động dục (thường thấy ở bò tơ nhiều hơn bò cái cơ bản).
d. Giai đoạn 4:
Là giai đoạn nghỉ ngơi
– Thời gian: Khoảng 12 ngày
– Biểu hiện hành vi tính dục:
+ Nhốt trong chuồng: Đôi khi có sự nhảy bất thường
+ Khi chăn thả: Có sự nhảy bất thường
– Triệu chứng lâm sàng: Âm hộ nhăn nheo, niêm mạc có màu hồng nhạt, bề mặt không bóng, niêm mạc hôi.
Xác định thời gian rụng trứng và thời điểm phối giống thích hợp cho bò:
Để phối giống đạt tỷ lệ thụ thai cao ta cần phải:
Quản lý đàn bò cho tốt: Lập sổ theo dõi từng con một để phát hiện sự động dục, kịp thời cho đi phối giống vì phối giống chậm sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ thụ thai. Những con chậm sinh hoặc đã mấy lần không thụ thai thì báo cho cán bộ thú y để điều trị hoặc loại thải.
Nguồn: hoind.tayninh.gov.vn
