(Người Chăn Nuôi) – Tại Hội nghị Quốc tế lần thứ 10 về Chăn nuôi bền vững cho các quốc gia đang phát triển (SAADC 2025) diễn ra từ ngày 01 – 04/10 tại Cần Thơ, Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Quốc tế (ILRI) lần đầu tiên giới thiệu Trung tâm Giải pháp Chăn nuôi và Khí hậu.
Sáng kiến nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi hệ thống chăn nuôi tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình theo hướng bền vững, tăng khả năng chống chịu và giảm phát thải khí nhà kính.
Trung tâm được thành lập với mục tiêu thúc đẩy phát triển các hệ thống thực phẩm công bằng, lành mạnh và thích ứng tốt hơn trước biến đổi khí hậu. Phát biểu tại phiên toàn thể, bà Aditi Mukherji, cán bộ nghiên cứu cao cấp và điều phối Trung tâm, nêu rõ ngành chăn nuôi tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình (LMICs) đang đối mặt với nhiều thách thức phức tạp như năng suất thấp, thiếu dinh dưỡng, dịch bệnh gia tăng, cùng lượng phát thải khí nhà kính ngày càng lớn.
Theo bà Mukherji, mặc dù các hệ thống chăn nuôi này đang hỗ trợ sinh kế cho gần 1,3 tỷ người, song lại dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu và thiếu hụt nguồn thức ăn. Lượng khí metan phát thải từ chăn nuôi hiện chiếm khoảng 30% tổng lượng phát thải toàn cầu, đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện để vừa nâng cao năng suất, vừa giảm phát thải.
Trung tâm Giải pháp Chăn nuôi và Khí hậu sẽ kết nối nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, hợp tác và đầu tư để phát triển và mở rộng các hệ thống chăn nuôi có khả năng chống chịu với khí hậu, phát thải thấp. Bà Mukherji nhấn mạnh. “Bằng cách gắn kết khoa học với chính sách, chúng tôi hướng tới xây dựng hệ thống thực phẩm lành mạnh, công bằng và bền vững hơn, có thể thích ứng với áp lực ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu.”
Trung tâm được triển khai trong khuôn khổ hoạt động của CGIAR, hoạt động như một trung tâm ảo nhằm kết nối, tổng hợp, truyền thông và định hướng hành động, gắn kết nghiên cứu với thực tiễn. Các hoạt động trọng tâm của Trung tâm bao gồm: phối hợp các công nghệ trong lĩnh vực di truyền, sức khỏe vật nuôi và dinh dưỡng; tăng cường hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) cho các quốc gia LMICs; hỗ trợ lồng ghép chính sách phát triển chăn nuôi với Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDCs); đồng thời thúc đẩy hợp tác và đầu tư để mở rộng quy mô các giải pháp chăn nuôi phát thải thấp.
Trong khuôn khổ hội nghị, ILRI và các đối tác đã giới thiệu nhiều sáng kiến đổi mới đang được triển khai tại khu vực châu Á, như giải pháp tích hợp Một sức khỏe (One Health) và biến đổi khí hậu. Ông Nguyễn Việt Hùng, Giám đốc khu vực ILRI châu Á, chia sẻ kinh nghiệm trong việc gắn kết sức khỏe vật nuôi, thích ứng khí hậu và sức khỏe con người thông qua cách tiếp cận Một sức khỏe tích hợp, nhằm phòng ngừa bệnh lây truyền và tăng cường khả năng chống chịu của cộng đồng.
Bên cạnh đó, bà Ngô Thị Kim Cúc, Phó Viện trưởng Viện Chăn nuôi (NIAS), giới thiệu những thành tựu trong cải tiến giống gia cầm bản địa, góp phần nâng cao năng suất và tăng khả năng chống chịu cho các hệ thống chăn nuôi nông hộ nhỏ. Đại diện Chương trình Khoa học CGIAR về Thực phẩm Động vật và Thủy sản bền vững (SAAF), bà Mary Atieno, chia sẻ kinh nghiệm từ Hợp tác Nam – Nam, trong đó việc kết hợp giữa di truyền, dinh dưỡng và sức khỏe vật nuôi đã giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm phát thải. Ngoài ra, bà giới thiệu hệ thống FarmVetCare, nền tảng giám sát và cảnh báo sớm trên thiết bị di động, giúp tăng cường an toàn sinh học và quản lý dịch bệnh trong sản xuất chăn nuôi.
Tham dự hội nghị, các đại biểu nhấn mạnh, để quá trình chuyển đổi hệ thống chăn nuôi đạt hiệu quả, cần dựa trên khoa học bằng chứng để định hướng chính sách và đầu tư, đồng thời thúc đẩy hợp tác liên ngành nhằm tích hợp các yếu tố di truyền, sức khỏe, dinh dưỡng và quản lý môi trường. Việc nâng cao năng lực, chia sẻ tri thức, xây dựng các cơ chế tín chỉ carbon và khuyến khích thực hành chăn nuôi bền vững cũng được xem là những giải pháp quan trọng trong thời gian tới.
Các bên liên quan đồng thời khẳng định, Trung tâm Giải pháp Chăn nuôi và Khí hậu cần phát triển như một nền tảng kết nối đa bên, bao gồm chính phủ, giới học thuật, khu vực tư nhân, nhà đầu tư và các đối tác phát triển, nhằm cùng xác định ưu tiên hành động, đồng thiết kế sáng kiến và huy động nguồn lực cho các giải pháp chăn nuôi thông minh với khí hậu.
Theo ILRI, dựa trên phản hồi tại Hội nghị SAADC 2025, trong thời gian tới, tổ chức này sẽ tiếp tục tổ chức chuỗi hội thảo tham vấn đa bên tại châu Á để thúc đẩy hợp tác, cùng xây dựng các sáng kiến khu vực và huy động nguồn lực, hướng tới sớm đưa Trung tâm vào vận hành thực tế.
Minh Khuê
