Gia Lai: Bất cập hệ thống thú y

Nhiều khó khăn, bất cập

Hiện nay, tổ chức bộ máy ngành thú y trên địa bàn tỉnh chưa đúng quy định của Luật Thú y dẫn đến thiếu đồng bộ, đứt gãy, lỏng lẻo ở một số khâu trong công tác phối hợp quản lý nhà nước về phòng-chống dịch bệnh động vật xuyên suốt từ cấp tỉnh đến cấp huyện. Đặc biệt, việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo Nghị quyết số 18-NQ/TW và Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII có tác động, ảnh hưởng lớn đối với tổ chức và hoạt động của hệ thống cơ quan thú y. Đội ngũ cán bộ thú y từ cấp huyện đến cấp xã, thôn vừa thiếu, vừa yếu nên đã ảnh hưởng rất lớn đến công tác phòng-chống dịch bệnh trên đàn vật nuôi.

Cũng như các địa phương trong tỉnh, từ khi sáp nhập Trạm Thú y, Trạm Khuyến nông và Trạm Bảo vệ thực vật thành Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp, hệ thống thú y của huyện Kông Chro xuất hiện nhiều bất cập, khó khăn trong công tác phòng-chống dịch bệnh. Ông Nguyễn Quang Quốc-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện-cho biết: Hiện trên địa bàn huyện có 3 cán bộ thú y chuyên trách, ngoài ra mỗi xã có 1 thú y viên cơ sở, chủ yếu phục vụ các nông trại vừa và nhỏ. Về cơ bản, đối với công tác phòng-chống dịch bệnh thông thường, các cán bộ thú y vẫn đáp ứng được khối lượng công việc. Tuy nhiên, khi xảy ra dịch bệnh có tính chất phức tạp thì khó đáp ứng. Không chỉ lực lượng mỏng mà cán bộ thú y cũng chưa đáp ứng được chức năng, nhiệm vụ theo yêu cầu.

Hệ thống thú y cơ sở vừa thiếu, vừa yếu đã ảnh hưởng lớn đến công tác phòng – chống dịch bệnh trên đàn vật nuôi của tỉnh. Ảnh: Quang Tấn

Còn bà Nguyễn Thị Uyên Ny-Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Chư Sê thì cho hay: Sau khi sáp nhập thành Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện, các chức năng quản lý nhà nước của cơ quan chuyên ngành thú y cấp huyện bị thu hẹp, chỉ mới phát huy được hiệu quả trong công tác phòng-chống dịch bệnh động vật. Còn đối với một số nhiệm vụ khác như: quản lý chăn nuôi, thủy sản; quản lý các cơ sở kinh doanh thuốc thú y, thức ăn chăn nuôi; xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh… chưa thể hiện vai trò rõ nét, dẫn đến khó khăn cho công tác quản lý thú y và kiểm dịch động vật. Cùng với đó, biên chế viên chức chăn nuôi thú y của Trung tâm còn thiếu, trong khi địa bàn rộng nên quá trình triển khai các nhiệm vụ phòng-chống dịch bệnh động vật (tiêm phòng vắc xin, phun hóa chất…) chưa bám sát được hết các địa bàn.

“Cơ quan chuyên ngành thú y cấp huyện không được giao nhiệm vụ kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật nên khó khăn trong công tác quản lý động vật xuất nhập và chưa tạo được thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật tại địa phương. Đặc biệt, hệ thống thú y cơ sở còn yếu về chuyên môn, một số kiêm nhiệm không có chuyên môn thú y nên việc chẩn đoán và xử lý dịch bệnh còn chưa chủ động. Ngoài ra, kinh phí chi trả cho cán bộ thú y cấp xã quá thấp, không khuyến khích được nhân lực có chuyên môn gắn bó lâu dài với công việc”-Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Chư Sê chia sẻ.

Cán bộ kỹ thuật Trung tâm Giống vật nuôi tỉnh Gia Lai chăm sóc đàn heo giống. Ảnh: Ngọc Sang

Bà Huỳnh Thị Ánh Vi-Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Đak Đoa cũng trăn trở: Lực lượng thú y viên tại cấp xã quá mỏng. Toàn huyện chỉ có 8/17 xã, thị trấn được bố trí chức danh thú y. Đặc biệt, các xã, thị trấn chủ yếu bố trí công chức địa chính-nông nghiệp kiêm nhiệm nên công tác triển khai nhiệm vụ phòng-chống dịch bệnh trên gia súc gặp nhiều khó khăn. Trong đó, khó nhất là việc xác định, nhận biết dịch bệnh động vật, hướng dẫn điều trị, tổ chức tiêm phòng bệnh động vật, đánh giá tình hình phát triển chăn nuôi trên địa bàn.

Theo số liệu từ Chi cục Chăn nuôi và Thú y, toàn tỉnh có khoảng 15.780 con trâu, 453.240 con bò, 550.000 con heo và 4 triệu con gia cầm. Trong số này, phần lớn là chăn nuôi quy mô nhỏ lẻ, hộ gia đình (chiếm 70% tổng đàn), không đảm bảo các điều kiện về vệ sinh thú y, an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh. Do đó, dịch bệnh rất dễ phát sinh, bùng phát, lây lan trên diện rộng, khó kiểm soát và gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi cũng như ngân sách nhà nước. Điển hình như năm 2019, bệnh dịch tả heo châu Phi đã làm chết, phải tiêu hủy hơn 30.000 con heo của gần 3.500 hộ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh, ước tổng thiệt hại hơn 80 tỷ đồng và ngân sách nhà nước phải hỗ trợ hơn 40 tỷ đồng.

Cần nhanh chóng kiện toàn

Trao đổi với P.V, ông Thái Văn Dũng-Phó Chi cục trưởng phụ trách Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh-thông tin: Ngày 23-8-2021, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 1178/KH-UBND triển khai Đề án tăng cường năng lực hệ thống cơ quan quản lý chuyên ngành thú y các cấp giai đoạn 2021-2030. Để công tác phối hợp giữa cơ quan quản lý về thú y các cấp được đồng bộ, thông suốt, UBND tỉnh đã có Quyết định số 821/QĐ-UBND ngày 15-8-2019 ban hành quy chế quản lý, phối hợp công tác và chế độ thông tin báo cáo của các tổ chức ngành nông nghiệp cấp tỉnh đặt tại địa bàn cấp huyện với UBND cấp huyện; các nhân viên kỹ thuật trên địa bàn cấp xã với UBND cấp xã.

Do nguồn nhân lực thiếu nên khi dịch bệnh xảy ra, khả năng ứng phó của ngành thú ý còn hạn chế. Ảnh: Quang Tấn

“Bên cạnh đó, UBND tỉnh đã phê duyệt kế hoạch phát triển chăn nuôi, thủy sản giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2023. Đây là căn cứ quan trọng, định hướng ngành chăn nuôi của tỉnh phát triển theo hướng công nghiệp, ứng dụng công nghệ cao, chăn nuôi tập trung với quy mô lớn theo chuỗi giá trị. Đặc biệt, xây dựng các vùng chăn nuôi tập trung gắn với an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh. Trên cơ sở các văn bản hướng dẫn của Trung ương, UBND tỉnh ban hành kế hoạch phòng-chống một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên vật nuôi như bệnh cúm gia cầm, lở mồm long móng gia súc, dịch tả heo châu Phi, viêm da nổi cục ở trâu, bò, bệnh dại. Từ đó, công tác phòng-chống dịch bệnh động vật được triển khai đồng bộ, hiệu quả, dịch bệnh được phát hiện sớm, xử lý kịp thời, hạn chế ảnh hưởng đến phát triển chăn nuôi”-ông Dũng cho biết thêm.

Hiện nay, các loại mầm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên gia súc, gia cầm vẫn lưu hành trên địa bàn tỉnh. Do đó, việc củng cố, kiện toàn hệ thống thú y là rất cần thiết. Về vấn đề này, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Chư Sê đề nghị: “Bên cạnh bổ sung đủ số lượng biên chế ngành chăn nuôi, thú y cấp huyện thì UBND các xã, thị trấn cũng cần được tuyển dụng, bố trí cán bộ đúng chuyên ngành. Đồng thời, cần thường xuyên mở các lớp đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho nhân viên thú y cấp xã để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong công tác tiêm phòng vắc xin, phun tiêu độc khử trùng, phát hiện và xử lý dịch bệnh động vật kịp thời; có chính sách tăng chế độ phụ cấp cho thú y viên cấp xã để họ yên tâm công tác, gắn bó lâu dài với công việc, hoàn thành tốt nhiệm vụ tại địa phương. Cùng với đó, tỉnh cần có cơ chế ủy quyền chức năng kiểm dịch động vật về cấp huyện để người dân, doanh nghiệp đỡ mất thời gian đi lại và kiểm tra lâm sàng vệ sinh thú y tận gốc; đồng thời, giúp địa phương quản lý được hoạt động chăn nuôi của các trang trại trên địa bàn”.

Nhân viên thú y Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Đak Đoa tiêm phòng bệnh viêm da nổi cục cho đàn bò của người dân. Ảnh: Ngọc Sang

Còn ông Đặng Ngọc Nam-Phó Chủ tịch UBND xã Ia Blang (huyện Chư Sê) thì đề xuất: “Hiện nay, xã chỉ có nhân viên thú y không chuyên trách và được hưởng phụ cấp hơn 1,9 triệu đồng/tháng. Với mức phụ cấp này thì rất khó để họ gắn bó lâu dài cũng như chuyên tâm với công việc chuyên môn mà phải làm thêm các công việc khác để đảm bảo cuộc sống. Trong khi địa bàn rộng, công việc của nhân viên thú y xã vất vả hơn nhiều, nhất là trong công tác tiêm phòng cho đàn vật nuôi. Vì vậy, chúng tôi mong muốn các cấp chính quyền quan tâm, có chế độ, chính sách phù hợp, đảm bảo cuộc sống cho nhân viên thú y xã để nâng cao năng lực hệ thống thú y ở cơ sở”.

Ngọc Sang – Quang Tấn