(Người Chăn Nuôi) – Thật khó tin, nhưng ngành chăn nuôi và sản xuất thịt bò là những tác nhân chính sinh ra lượng lớn khí metan, tạo thành hiện lượng khí thải nhà kính toàn cầu.
Chăn nuôi là nguyên nhân lớn gây ô nhiễm môi trường?
Khi nói đến nguyên nhân gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu, khí metan không được quan tâm nhiều như khí carbon dioxide (CO2) nhưng thực chất, loại khí này mới là thủ phạm chính gây nên biến đổi khí hậu, Trái Đất nóng lên. Theo dự báo, trong khoảng 100 năm nữa thì khí metan sẽ gây tác động tới môi trường gấp 28 lần so với CO2. Do đó, việc cắt giảm khí metan là một biện pháp cấp bách mà Chính phủ các nước đang áp dụng, để cùng nhau chống lại tình trạng biến đổi khí hậu.
Một số nghiên cứu cho thấy chăn nuôi và sản xuất thịt bò và cừu là một trong những tác nhân chính sinh ra lượng lớn khí metan. Phân tích dữ liệu từ khoảng 38.000 trang trại thương mại tại 119 quốc gia, các nhà khoa học ước chừng rằng 26% lượng khí thải toàn cầu đến từ sản xuất lương thực và hơn một nửa trong số này, khoảng 58% đến từ chăn nuôi. Trong đó gia súc (bò và bò sữa) chiếm khoảng 61% lượng khí thải này còn lợn và gia cầm mỗi loại chiếm chưa đến 10%.
Vì sao nuôi bò lại sản sinh lượng lớn khí metan?
Đa số các loài động vật trong đó có con người đều là động vật đơn dạ dày, tức dạ dày có một ngăn. Ngược lại, có một nhóm động vật nhai lại gồm trâu, bò, ngựa, cừu, hươi, nai, linh dương lại có dạ dày nhai lại, có tới 4 ngăn. Trong lịch sử, việc những loài động vật này có thể nhanh chóng ăn một bữa ăn lớn gồm cỏ và thức ăn thô trong thời gian ngắn, sau đó tiêu hóa bằng cách nhai lại chính là lợi thế sinh tồn.
Các loài động vật nhai lại sinh ra lượng lớn khí metan. Nguồn ảnh: Dairyschool
Ngăn đầu tiên của dạ dày động vật nhai lại – dạ cỏ là ngăn lớn nhất, chiếm hơn 80% tổng thể tích. Ngăn này có môi trường lên men kị khí, nghĩa là nó tiêu hóa thức ăn mà không cần oxy. Điều kiện này cho phép hàng nghìn tỉ vi khuẩn phát triển, và chúng giúp bò hoặc các động vật nhai lại khác phân hủy cỏ và các loại thức ăn khác mà con người không ăn được thành các chất dinh dưỡng mà động vật có thể sử dụng.
Và trong số hàng nghìn tỷ vi khuẩn ấy có loại sinh ra khí metan. Bò và các động vật nhai lại khác thải metan qua quá trình ợ hơi cũng như xì hơi, sau đó metan đi vào khí quyển và bắt đầu sinh nhiệt, trải qua hàng chục hàng trăm này gây ra Trái đất nóng lên. Trên thế giới có hàng triệu động vật nhai lại và tạo ra một lượng khí metan khổng lồ lên đến hàng trăm triệu tấn mỗi năm.
Vì thế giảm các vi sinh vật sản sinh khí metan trong hệ tiêu hóa của bò rõ ràng mục tiêu quan trọng với ngành chăn nuôi ở khắp thế giới. Điều này không chỉ làm tốt cho môi trường mà còn tăng năng suất của bò (bởi có tới 6-12% năng lượng trong thức ăn của bò bị mất đi do quá trình sinh khí metan).
Làm thế nào để giảm thiểu khí metan trong chăn nuôi gia súc?
Nhiều năm trước, bà Brizard – chủ một trang trại chăn nuôi bò ở miền Tây Bắc nước Pháp đã suy nghĩ, tìm tòi giải pháp giảm lượng khí thải metan từ những con bò. Kết quả là mỗi năm, trang trại nuôi 40 con bò của bà đã giảm được 32 tấn khí thải. Và bí quyết của bà Brizard là cho gia súc ăn nhiều cỏ hơn nhưng giảm ngô và đậu tương. Nhờ đó, bò giảm ợ hơi cũng như xì hơi, khiến lượng khí metan giảm xuống.
Các trang trại chăn nuôi bò đang tìm cách giảm phát thải khí metan. Nguồn ảnh: berganochem.com
Biện pháp này cũng được Viện Nghiên cứu Nông nghiệp quốc gia Pháp chứng nhận là một phương pháp hiệu quả giúp giảm phát thải khí nhà kính. Một nghiên cứu còn cho thấy rằng chỉ cần điều chỉnh phần thức ăn cho bò theo sáng kiến của bà Brizard, lượng phát thải khí metan từ bò có thể giảm đi 65% mà không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và sản lượng của động vật.
Chưa kể các nhà khoa học cũng nghiên cứu, thử nghiệm không ngừng để tìm cách giảm thiểu tác hại của chăn nuôi đối với môi trường. Nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Mỹ đang cố gắng giúp bò “xì hơi” ít hơn để giảm lượng khí thải. Họ đã tiến hành một thí nghiệm bằng cách bổ sung 1% rong biển đỏ dễ hấp thụ vào chế độ ăn của bò và lượng khí thải mê-tan đã giảm tới 60%.
Hoặc một công ty dược phẩm ở Hà Lan đã phát triển một loại hóa chất hạn chế sản sinh khí metan. Công ty hy vọng sẽ đưa chất này vào thức ăn chăn nuôi trong tương lai để giúp loài gia súc trở nên phát thải khí metan ít hơn. Trong khi đó, các nhà nghiên cứu ở New Zealand đang nghiên cứu chế tạo một loại vắc xin tiêu diệt loại vi sinh vật sống trong dạ dày của gia súc và chuyên sản sinh khí metan. Nếu vắc xin này có hiệu quả, đây sẽ là tin vui với ngành chăn nuôi gia súc cũng như những người thích ăn thịt đỏ.
Phạm Hương Ly
