(Người Chăn Nuôi) – Heo Cỏ và heo Mẹo là 2 nguồn gen bản địa hiện đang được nuôi phổ biến trong các hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại một số huyện vùng cao giáp ranh biên giới Việt – Lào của các tỉnh Nghệ An (Kỳ Sơn, Tương Dương); Hà Tĩnh (Nghi Xuân); Thừa Thiên – Huế (A Lưới, Quảng Ðiền, Nam Ðông)…
Mặc dù đây là những giống heo dễ nuôi và rất phù hợp với tập quán chăn nuôi của nông hộ tại các địa phương nói trên. Tuy nhiên, do chất lượng hai giống heo này còn nhiều hạn chế nên chưa phát huy hết tiềm năng cũng như mang lại hiệu quả chưa cao cho người nuôi. Do đó, để phát triển chăn nuôi có hiệu quả heo Cỏ và heo Mẹo, phát huy lợi thế so sánh nguồn gen quý này trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của nước ta hiện nay, đòi hỏi phải có các nghiên cứu chọn lọc, nâng cao năng suất con giống, đồng thời áp dụng các giải pháp công nghệ đồng bộ về dinh dưỡng, thức ăn, chăm sóc, nuôi dưỡng, thú y phòng bệnh, xây dựng các mô hình liên kết chăn nuôi đàn nhân giống, đàn thương phẩm đến tiêu thụ sản phẩm chăn nuôi…
Từ yêu cầu của thực tế trên, TS. Phạm Sỹ Tiệp (2017 – 2019), TS. Hoàng Thị Phi Phượng (2019 – 2020) và các cộng sự tại Viện Chăn nuôi đã tiến hành thực hiện Ðề tài “Nghiên cứu nâng cao năng suất và sử dụng có hiệu quả nguồn gen heo Cỏ và heo Mẹo”. Sau 3 năm triển khai thực hiện, Ðề tài đã xây dựng được đàn hạt nhân heo Cỏ và heo Mẹo với quy mô 6 heo đực và 60 heo nái cho mỗi giống tại Thừa Thiên – Huế (heo Cỏ) và Nghệ An (heo Mẹo). Heo có đặc điểm ngoại hình tương đối đặc trưng của giống. Năng suất sinh sản và sinh trưởng của đàn hạt nhân như sau:
Tuổi đẻ lứa đầu; Tuổi phối giống lần đầu và tuổi đẻ lứa đầu của đàn nái hạt nhân theo thứ tự là 213,24; 241,28; 355,65 ngày (heo Cỏ) và 210,28; 241,15 và 356,21 ngày (heo Mẹo). Khối lượng phối giống lần đầu đạt 41,64 kg (heo Cỏ) và 43,42 kg (heo Mẹo). Số con sơ sinh/ổ; Số con sơ sinh sống/ổ và số con cai sữa/ổ theo thứ tự là 8,13; 7,84; 7,38 con (heo Cỏ) và 8,21; 7,88; 7,41 con (heo Mẹo). Khối lượng sơ sinh/ổ và khối lượng cai sữa/ổ lần lượt là 3,99 và 43,17 kg (heo Cỏ); 4,02 và 43,42 kg (heo Mẹo). Số lứa đẻ/nái/năm của heo nái Cỏ và nái Mẹo đạt từ 1,69 – 1,73 lứa.
Tăng khối lượng giai đoạn 2 – 8 tháng tuổi trung bình là 203,42 g/ngày (heo Cỏ) và 220,05 g/ngày (heo Mẹo). Ðộ dày mỡ lưng 8 tháng tuổi của heo Cỏ trung bình là 13,10 mm; Ở heo Mẹo là 12,86 mm. Tuy nhiên, một số chỉ tiêu như số con sơ sinh/ổ, số con sơ sinh sống/ổ và khối lượng sơ sinh/con có hệ số biến thiên còn rất lớn.
Ðề tài cũng đã chọn lọc và xây dựng được đàn nhân giống heo Cỏ và heo Mẹo với quy mô 20 heo đực và 150 heo nái cho mỗi giống tại 4 mô hình liên hộ ở Thừa Thiên – Huế (heo Cỏ) và 4 mô hình liên hộ ở Nghệ An (heo Mẹo); Xây dựng thành công 4 mô hình liên hộ chăn nuôi heo Cỏ tại Thừa Thiên – Huế (20 heo đực và 152 heo nái), 4 mô hình liên hộ chăn nuôi heo Mẹo tại Nghệ An (20 heo đực và 157 heo nái).
Nguyễn An
(Tổng hợp)
