(Người Chăn Nuôi) – Để khai thác tối ưu lợi thế của đàn bò sữa, người chăn nuôi cần xác định được chính xác thời điểm động dục chín muồi để thụ tinh cho bò là công việc rất quan trọng. Vì khi bò sữa đậu thai, sinh sản thành công thì người chăn nuôi mới khai thác được sữa. Nếu không phát hiện hoặc phát hiện chậm trễ thời gian động dục, người chăn nuôi phải bỏ qua 1 chu kỳ tức là chậm lại 21 ngày nữa.
* Để phát hiện bò sữa động dục thường áp dụng một số phương pháp sau:
Biểu hiện
Thường xuyên theo dõi bò cái, cần theo dõi ít nhất 3 lần trong ngày (vào buổi sáng sớm, buổi chiều và buổi tối).
Bò cái có chu kỳ động dục bình quân là 21 ngày, dao dộng khoảng 18 – 22 ngày. Động dục ở bò xảy ra trong khoảng 6 – 36 giờ, phổ biến là 18 – 24 giờ, nhưng thời gian phối có chửa chỉ kéo dài 10 – 12 giờ.
Bò cái tỏ ra ngơ ngác, hay đi lại, lông mông xù lên, dựng đuôi, tách rời những con khác, kêu rống, liếm, húc nhau, muốn nhảy lên con khác hoặc con khác nhảy lên phía sau thì đứng lại, lưng hơi cong lên, đuôi vểnh lên, nếu lấy tay đè lên lưng bò thì nó sẽ đứng yên và biểu hiện chịu giao cấu (cong lưng, đuôi lệch, có tư thế đứng vững). Bò thường ít ăn cỏ hoặc cám, đái rắt, có thể giảm tiết sữa. Mép âm môn hơi sưng, có màu hồng hơi ướt, mép âm hộ hé mở. Niêm dịch trong suốt, loãng, có thể kéo thành sợi. Đây là những đặc điểm để nhận biết chính xác thời kỳ chịu đực, là thời điểm phối giống thích hợp nhất và có tỷ lệ thụ thai cao nhất.
Dùng đực thí tình
Khi động dục, bò cái sẽ tiết ra feromon có mùi đặc biệt, có tác dụng kích thích sự hẫp dẫn đối với con khác đặc biệt con đực. Vì vậy nếu trong đàn có một con động dục lập tức sẽ có nhiều con khác chạy theo (liếm ngửi, nhảy lên lưng). Người ta thường dùng bò đực thí tình để phát hiện bò cái động dục. Đây là phương pháp tốt, rất tin cậy và có hiệu quả cao.
Dùng chất chỉ thị màu
Gắn vào vùng xương sống đuôi những bò sữa cái chưa có chửa túi chất chỉ thị làm bằng polyethylene mỏng dễ vỡ, bên trong chứa 50 – 100 ml chất chỉ thị (màu đỏ hoặc xanh). Khi bò cái động dục những bò khác nhảy và đè vỡ túi. Dẫn tinh viên hoặc chủ trang trại rất dễ phát hiện.
Gắn túi chất chỉ thị chuyển màu – bình thường chất lỏng trong túi có màu trắng khi bị tác động cơ học (do bò khác nhảy…) chất lỏng lập tức chuyển màu đỏ.
Khám qua trực tràng
Có thể qua trực tràng gián tiếp khám bộ phận sinh dục: nếu tử cung to hơn bình thường, sừng tử cung cong và cứng hơn, cổ tử cung mở, khi kích thích niêm dịch chảy ra, trên buồng trứng có nang phát triển. Chứng tỏ bò đang động dục (phương pháp này chỉ rành riêng cho bác sỹ thú y và người kỹ thuật viên có tay nghề vững).
