(Người Chăn Nuôi) – Diễn đàn thu hút hơn 500 sinh viên, giảng viên, chuyên gia và đại diện tổ chức quốc tế diễn ra ngày 18/11 tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Hoạt động nằm trong Tuần lễ thế giới nâng cao nhận thức về kháng thuốc 2025 (WAAW), nhằm kêu gọi hành động cấp bách đối với tình trạng kháng thuốc đang lan rộng.
Nguy cơ kháng thuốc luôn hiện hữu
Diễn đàn Thanh niên hành động chống kháng thuốc do Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp cùng FAO, WHO, và Khoa Thú y – Học viện Nông nghiệp Việt Nam tổ chức, với sự hỗ trợ của Quỹ Fleming (Anh Quốc). Mục tiêu của sự kiện là nâng cao nhận thức về kháng thuốc, một mối đe dọa ngày càng hiện hữu, tác động trực tiếp đến sức khỏe con người, động vật, môi trường và sự vận hành của hệ thống lương thực – thực phẩm.
Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y, nhấn mạnh: Thuốc kháng sinh từng là thành tựu y học vĩ đại của thế kỷ XX, cứu sống hàng triệu người và mở ra thời đại điều trị hiện đại. Tuy nhiên, chính những loại thuốc này hiện đang dần mất hiệu lực vì bị sử dụng sai cách, đặc biệt trong chăn nuôi và nuôi trồng thủy sản.
“Kháng thuốc không còn là vấn đề trong phòng thí nghiệm hay bệnh viện, mà đang hiện diện ngay trong những chuồng trại, ao nuôi và hộ gia đình. Nếu không hành động hôm nay, chúng ta sẽ phải trả giá ngày mai”, bà Thủy cảnh báo.
Cũng theo bà Thủy, việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi không chỉ khiến vi sinh vật kháng thuốc lan rộng mà còn tác động gián tiếp lên người thông qua thực phẩm và môi trường. Những hành vi sử dụng sai, tự ý kê đơn, hay sử dụng kháng sinh làm chất kích thích tăng trưởng đã và đang làm tăng nguy cơ kháng thuốc trong cộng đồng.
Bà Thủy phân tích những nỗ lực kiểm soát kháng sinh trong ngành nông nghiệp thời gian qua. Hệ thống chính sách đã được hoàn thiện với các biện pháp siết chặt, từ Luật Chăn nuôi 2018 cấm sử dụng kháng sinh làm chất kích thích, đến Nghị định 13/2020 quy định lộ trình loại bỏ hoàn toàn kháng sinh phòng bệnh cho vật nuôi từ 1/1/2026.
Các quy định về kê đơn, bán thuốc thú y và giám sát kháng sinh cũng đã được cập nhật, hình thành một khung pháp lý đồng bộ. Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Bộ Y tế trình Thủ tướng Chiến lược quốc gia phòng, chống kháng thuốc 2023 – 2030, tầm nhìn 2045, đồng thời xây dựng Khung nghiên cứu sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi – thủy sản giai đoạn 2024 – 2030 và Đề án nâng cao nhận thức cộng đồng.
Những biện pháp này nhằm tạo nền tảng vững chắc cho việc kiểm soát kháng thuốc, đồng thời chuẩn bị lực lượng nhân sự có trình độ chuyên môn cao trong tương lai, đặc biệt là các bác sĩ thú y, những người sẽ trực tiếp quyết định cách sử dụng và quản lý kháng sinh tại hàng nghìn trang trại trên cả nước.
Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y Nguyễn Thu Thủy nhấn mạnh tầm quan trọng của thanh niên trong nỗ lực chống kháng thuốc. Các bác sĩ thú y tương lai không chỉ kê đơn mà còn là những người hướng dẫn, giám sát việc sử dụng kháng sinh, định hình thực hành chăn nuôi an toàn sinh học và quản lý dịch bệnh.
Việt Nam góp phần vào nỗ lực toàn cầu
Diễn đàn năm nay được tổ chức theo hình thức mở, với nhiều hoạt động tương tác như tọa đàm chuyên đề, thi thiết kế poster, trò chơi giáo dục nhận diện việc sử dụng kháng sinh sai cách. Các hoạt động này không chỉ thu hút sự tham gia hào hứng của sinh viên mà còn truyền cảm hứng hành động, giúp họ hiểu sâu sắc mối liên hệ giữa sức khỏe con người, động vật và hệ sinh thái.
PGS.TS Bùi Trần Anh Đào, Trưởng khoa Thú y, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, đánh giá: “Khi thanh niên được trao quyền và lắng nghe, họ có thể trở thành lực lượng tạo ra những giải pháp sáng tạo và hiệu quả nhất trong phòng, chống kháng thuốc”.
Ở góc độ quốc tế, ông Pawin Padungtod, Điều phối kỹ thuật cao cấp Chương trình ECTAD – FAO tại Việt Nam, mô tả kháng thuốc như một “cuộc khủng hoảng thầm lặng” bởi vi sinh vật kháng thuốc lan truyền âm thầm, nhanh chóng và không biên giới. Ông nhấn mạnh đây là thách thức toàn cầu, đòi hỏi hợp tác liên ngành trên cơ sở tiếp cận Một sức khỏe.
Ông đánh giá Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ thông qua Chiến lược quốc gia phòng, chống kháng thuốc 2023 – 2030, tầm nhìn 2045, với trọng tâm là phòng ngừa, giám sát và sử dụng thuốc kháng vi sinh vật có trách nhiệm. FAO đã hợp tác với Việt Nam từ năm 2013, triển khai hai kế hoạch hành động trong nông nghiệp từ 2017, nhằm cải thiện dữ liệu giám sát, nâng cao năng lực chẩn đoán và quản lý kháng sinh.
“Những gì Việt Nam đang làm không chỉ có ý nghĩa trong nước mà còn đóng góp trực tiếp cho nỗ lực kiểm soát kháng thuốc của khu vực và thế giới”, ông Pawin nhấn mạnh. Ông cũng kỳ vọng vào sinh viên, nhà khoa học và nhà hoạch định chính sách trẻ, lực lượng sẽ định hình cách Việt Nam ứng phó với kháng thuốc trong nhiều thập kỷ tới.
Đại diện Đại sứ quán Anh tại Việt Nam cam kết Quỹ Fleming tiếp tục hỗ trợ các sáng kiến nâng cao nhận thức về kháng thuốc, đặc biệt dành cho thanh niên. Trong khi đó, Trưởng Đại diện FAO tại Việt Nam Vinod Ahuja nhấn mạnh: thanh niên là lực lượng tiên phong đổi mới, và việc trao quyền cho thế hệ trẻ là khoản đầu tư quan trọng nhất cho tương lai hệ thống y tế và nông nghiệp.
Các chuyên gia đều khẳng định rằng chống kháng thuốc không thể dựa vào một ngành hay một tổ chức riêng lẻ. Sự phối hợp chặt chẽ giữa y tế, nông nghiệp, môi trường và toàn xã hội là cần thiết. Những bước đi nhỏ như sử dụng thuốc đúng cách, thực hành chăn nuôi an toàn sinh học, tuân thủ hướng dẫn chuyên môn và lan tỏa nhận thức đến cộng đồng đều mang giá trị thiết thực trong việc kiểm soát kháng thuốc.
Diễn đàn Thanh niên hành động chống kháng thuốc đã tạo ra môi trường trao đổi kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm thực tiễn, giúp sinh viên nhìn nhận kháng thuốc không chỉ là vấn đề y tế mà còn là thách thức liên ngành, liên kết với hệ thống thực phẩm, môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Qua các phiên giao lưu và tương tác, sinh viên được khuyến khích phát triển các giải pháp sáng tạo, từ cải thiện thực hành chăn nuôi, sử dụng kháng sinh hợp lý, đến truyền thông và giáo dục cộng đồng. Điều này không chỉ nâng cao nhận thức mà còn góp phần xây dựng lực lượng hành động năng động, chủ động trong công cuộc phòng chống kháng thuốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và an ninh lương thực.
Tin: Minh Khuê – Ảnh: FAO
