(Người Chăn Nuôi) – Nhu cầu arginine ở gà thịt biến thiên theo mùa. Vào mùa hè, khi nhiệt độ cao gây áp lực lên tăng trưởng, mức bổ sung arginine cần được nâng lên để duy trì hiệu suất chăn nuôi.
Axit amin thiết yếu
L-Arginine là một axit amin cơ bản, đồng thời là chất mang nitơ dồi dào nhất trong protein mô. Ở động vật có vú, nó được xem là axit amin bán thiết yếu, nhưng với gia cầm, arginine lại là axit amin thiết yếu tuyệt đối vì cơ thể không tự tổng hợp được, buộc phải bổ sung qua khẩu phần ăn.
Trong trao đổi chất của gia cầm, uric acid là dạng thải loại nitơ, hình thành từ purine có nguồn gốc từ axit amin. Do vậy, vai trò chuyển vận nitơ của arginine không giống như ở động vật có chu trình ornithine.
Từ những nghiên cứu kinh điển (Klose, 1938; Leveille, 1959) đã khẳng định arginine không thể thay thế bằng ornithine hay citrulline và là axit amin thiết yếu với cả gà con lẫn gà trưởng thành. Các kết quả sau này (Tamir & Ratner, 1963; Jones et al., 1961) cũng cho thấy gà thiếu enzyme carbamyl phosphate synthetase – một lý do quan trọng khiến arginine trở thành bắt buộc trong khẩu phần.
Nhu cầu arginine thay đổi theo giống gà thịt, giai đoạn và điều kiện nuôi. Corzo (2020) cho thấy tỷ lệ dArg/dLys tối ưu cho gà từ 1 – 14 ngày tuổi là 106, nhưng tăng lên 129 và 116 ở giai đoạn 25 – 42 ngày, để đạt tăng trọng (BW gain) và hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) tối ưu.
Đặc biệt, trong khẩu phần không dùng kháng sinh, nhu cầu arginine còn cao hơn. Ruan et al. (2020) chứng minh rằng, khi tăng Arg từ 8,5 g/kg lên khoảng 12 g/kg trong khẩu phần gà lông vàng Qingyuan, hiệu suất tăng trưởng và mức IgA tiết ở hồi tràng đều cải thiện. IgA đóng vai trò hàng rào miễn dịch chính, ngăn chặn mầm bệnh bám dính niêm mạc ruột, đồng thời duy trì cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Tăng miễn dịch, chống chịu sốc nhiệt
Kinh nghiệm thực tế thị trường và thử nghiệm (Sirathonpong et al., 2019) cho thấy vào mùa hè, việc tăng tỷ lệ Arg:Lys giúp gà thịt Ross 308 duy trì tăng trưởng và năng suất thịt mà vẫn cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn.
Dưới stress nhiệt, các cơ quan như ruột non, gan, lách dễ bị thiếu máu cục bộ và thiếu ôxy. Arginine tham gia vào cơ chế giãn mạch, cải thiện lưu thông máu, từ đó hỗ trợ khả năng chống chịu của vật nuôi trong điều kiện nhiệt độ cao.
Ngoài ra, arginine còn có công dụng cải thiện sức khỏe đường ruột ruột và tăng cường miễn dịch. Nghiên cứu của Zhang (2018) cho thấy, bổ sung L-arginine giúp ức chế sự phát triển quá mức của Clostridium perfringens, giảm tổn thương niêm mạc ruột, đồng thời điều hòa vận chuyển và chuyển hóa arginine trong máu. Arginine cũng ức chế sự hoạt hóa quá mức của đường truyền JAK-STAT, qua đó hạn chế viêm và duy trì hàng rào ruột.
Tan (2014) khẳng định, arginine bổ sung không chỉ cải thiện tăng trưởng mà còn làm giảm hiện tượng ức chế miễn dịch do vaccine IBDV, thông qua điều hòa quần thể tế bào T. Ngoài ra, arginine giúp giảm viêm niêm mạc ruột ở gà nhiễm cầu trùng bằng cách ức chế TLR4, hoạt hóa mTORC1 và giảm biểu hiện quá mức của cytokine tiền viêm.
Triển vọng
Trong thực tiễn, các chuyên gia dinh dưỡng thường xây dựng khẩu phần cho gà thịt dựa trên tỷ lệ arginine tiêu hóa/lysine tiêu hóa (dArg:dLys) ở mức 103 – 107%. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy, tỷ lệ trên 107% có thể mang lại nhiều lợi ích về năng suất, sức khỏe và khả năng chống chịu stress. Cụ thể, khi nâng tỷ lệ dArg:dLys lên 112 – 115% có thể giúp gà tăng trọng tốt hơn, cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn và nâng cao tỷ lệ thịt xẻ.
Mức dArg:dLys cao hơn còn được chứng minh có tác dụng tăng cường chức năng và tính toàn vẹn đường ruột trong điều kiện thách thức đường tiêu hóa, cũng như cải thiện năng suất khi gia cầm đối mặt với các bệnh do vi khuẩn và động vật nguyên sinh gây ra. Ngoài ra, arginine còn thể hiện vai trò hỗ trợ sức khỏe và phúc lợi của gia cầm trong môi trường nhiệt độ cao. Việc bổ sung arginine vượt mức tiêu chuẩn truyền thống cho thấy khả năng đáp ứng tốt hơn nhu cầu dinh dưỡng của gia cầm, đồng thời ngăn ngừa tình trạng sụt giảm tăng trưởng do cơ thể phải ưu tiên sử dụng axit amin quan trọng này cho các quá trình chuyển hóa khác ngoài tăng trưởng.
Arginine là axit amin thiết yếu và đa chức năng trong dinh dưỡng gà thịt. Không chỉ đóng vai trò dinh dưỡng cơ bản, arginine còn hỗ trợ miễn dịch, duy trì sức khỏe đường ruột và giúp gà chống chịu tốt hơn với stress nhiệt. Trong bối cảnh xu hướng giảm kháng sinh trong chăn nuôi và tác động ngày càng lớn của biến đổi khí hậu, việc điều chỉnh mức bổ sung arginine hợp lý chính là chìa khóa để tối ưu hiệu suất và đảm bảo tính bền vững trong ngành chăn nuôi gia cầm hiện đại.
Dũng Nguyên
(Theo Feed&Additives)
