(Người Chăn Nuôi) – Hạt nho – phụ phẩm từ quá trình sản xuất nước ép, mật và rượu vang – sau khi được nghiền và chiết xuất, có thể bổ sung vào khẩu phần ăn của gia cầm để mang lại nhiều lợi ích sinh học.
Hạt nho được thu thập từ các nhà máy chế biến, phơi khô trong bóng râm 3 – 4 ngày, sau đó nghiền mịn. Phần bột sau đó được chiết xuất với ethanol nguyên chất theo tỷ lệ 100 g bột trên 500 ml dung môi, trong 48 giờ ở nhiệt độ phòng. Dung dịch sau chiết được lọc và tách ethanol bằng thiết bị bay hơi quay dưới chân không ở 50 – 60°C. Chiết xuất hạt nho (GSE) được bảo quản ở 4°C trong tủ lạnh và có thể bổ sung vào khẩu phần ăn của gà thịt ở mức 0,5 – 1%, hoặc 3 – 4% đối với gà đẻ để hỗ trợ nhiều chức năng sinh học.
Cải thiện hiệu suất tăng trưởng
Bổ sung chiết xuất hạt nho (GSE) vào khẩu phần ăn giúp cải thiện hiệu quả khả năng sử dụng thức ăn và chức năng tiêu hóa nhờ tăng diện tích hấp thu trong ruột. GSE còn đóng vai trò như một tiền sinh học tiềm năng, hỗ trợ sức khỏe đường ruột, tăng tính toàn vẹn niêm mạc ruột và ức chế sự xâm nhập của mầm bệnh như Clostridium perfringens - tác nhân gây viêm ruột hoại tử, làm giảm khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Bên cạnh đó, GSE còn giúp ngăn ngừa viêm ruột do Clostridium colinum - căn bệnh có thể gây viêm xuất huyết ruột và chết trong các trường hợp nghiêm trọng.
Những thay đổi tích cực trong cấu trúc và môi trường ruột khi bổ sung GSE góp phần nâng cao khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng thiết yếu. Cụ thể, việc sử dụng protein được cải thiện, giúp điều hòa tiết dịch tiêu hóa, giảm tổn thất nội sinh và phần nào bù đắp sự thiếu hụt vitamin B12 nhờ cung cấp các nhóm methyl cần thiết.
Trong một nghiên cứu, trọng lượng cơ thể (LBW) của gà thịt được cải thiện đáng kể khi được cho ăn khẩu phần chứa chiết xuất hạt nho (GSE) từ ngày tuổi đầu tiên đến ngày 35. Những cải thiện này có thể do chiều cao nhung mao ruột tăng, diện tích hấp thu lớn hơn, hoạt tính của enzyme và hệ thống vận chuyển chất dinh dưỡng được cải thiện, từ đó dẫn đến tăng trọng lượng cơ thể. Nhờ vào các chất chống ôxy hóa tự nhiên có trong GSE – giúp bảo vệ niêm mạc ruột khỏi tổn thương ôxy hóa và giảm nhu động ruột – khả năng hấp thu chất dinh dưỡng cũng được cải thiện rõ rệt.
Tăng sản lượng trứng
Nhiều nghiên cứu cho thấy việc bổ sung GSE vào khẩu phần ăn của gà đẻ giúp tăng sản lượng trứng khoảng 4% nhờ nâng cao tỷ lệ đẻ. Trọng lượng trứng cũng tăng từ 66,6 g lên 68,7 g. Hiệu quả này được cho là nhờ đặc tính probiotic của GSE, giúp phát triển buồng trứng, tăng hoạt tính enzyme tiêu hóa và điều hòa pH đường ruột, qua đó cải thiện hấp thu canxi, magie và sử dụng hiệu quả protein cùng các dưỡng chất cần thiết cho quá trình tạo trứng.
Việc bổ sung GSE giúp cải thiện rõ rệt chất lượng trứng: độ cứng vỏ tăng từ 2,79 lên 3,02 kg/cm², tỷ lệ trứng hỏng giảm từ 3,3% xuống chỉ còn 0,42%. Chỉ số Haugh – thước đo chất lượng protein dựa trên chiều cao lòng trắng – tăng từ 81,1 lên 85,2. Ngoài ra, lòng đỏ trứng của nhóm có GSE chứa ít cholesterol hơn nhóm đối chứng và mức malondialdehyde (chỉ số stress ôxy hóa) trong lòng đỏ giảm theo xu hướng tuyến tính khi tăng lượng GSE trong khẩu phần.
Cần liều lượng hợp lý
GSE là nguồn dinh dưỡng giàu Vitamin E, với hàm lượng lên đến 500 mg/kg. Vitamin E đặc biệt quan trọng trong điều kiện gia cầm bị sốc nhiệt, khi chúng thường bị giảm hormone tuyến giáp, teo cơ quan bạch huyết, suy giảm sức khỏe và tỷ lệ sống. Sốc nhiệt cũng làm tăng tỷ lệ thịt PSE (nhợt màu, mềm, chảy nước) và thúc đẩy quá trình ôxy hóa thịt sau giết mổ.
Trong điều kiện sốc nhiệt, Vitamin E có thể giúp nâng cao hiệu suất chăn nuôi gia cầm nhờ cải thiện hệ miễn dịch, tăng độ bền cơ bắp và hỗ trợ các yếu tố tăng trưởng nhạy cảm với nhiệt. Ngoài ra, Vitamin E còn thúc đẩy hoạt động của các enzyme chống ôxy hóa và cải thiện các chỉ số huyết học như giảm acid uric, giảm cholesterol và tăng bạch cầu lympho.
Tác động của GSE đến các đặc điểm sản xuất thay đổi tùy theo liều lượng sử dụng. Việc bổ sung GSE vượt quá mức khuyến nghị (0,5 – 1% với gà thịt và 3 – 4% với gà đẻ) có thể làm giảm lượng thức ăn tiêu thụ do chứa nhiều tannin – hợp chất có vị đắng, làm giảm cảm giác ngon miệng và khả năng tiêu hóa. Tannin gây ra các tương tác liên kết hydro và kỵ nước, ảnh hưởng tiêu cực đến hầu hết chức năng sinh lý của gia cầm.
Ngược lại, khi được bổ sung với liều lượng hợp lý, GSE không chỉ cải thiện sức khỏe và hiệu suất của gia cầm như đã nêu, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế ngành chăn nuôi thông qua việc cải thiện các chỉ số sản xuất trong điều kiện nuôi thông thường.
Vũ Đức
(Theo Allaboutfeed)
